અછબડા (ચિકન પોક્સ)
અછબડા (ચિકન પોક્સ) શું છે?
અછબડા, જેને ચિકન પોક્સ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ખૂબ જ ચેપી વાયરસથી થતો રોગ છે. આ રોગ વેરીસેલ્લા-ઝોસ્ટર વાયરસના કારણે થાય છે. સામાન્ય રીતે બાળકોમાં આ રોગ જોવા મળે છે.
અછબડાના લક્ષણો:
- તાવ
- ભૂખ ન લાગવી
- માથાનો દુખાવો
- થાક લાગવો
- શરીર પર લાલ ફોલ્લા થવું
- ખંજવાળ આવવી
અછબડા કેવી રીતે ફેલાય છે?
- ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની ઉધરસ અથવા છીંક દ્વારા
- ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના ફોલ્લાઓના સંપર્કમાં આવવાથી
- ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના વ્યક્તિગત સામાનનો ઉપયોગ કરવાથી
અછબડાની સારવાર:
- સામાન્ય રીતે અછબડા પોતાને જ બરાબર થઈ જાય છે.
- તાવ અને ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે દવાઓ લઈ શકાય છે.
- ડૉક્ટરની સલાહ લઈને અન્ય સારવાર પણ કરી શકાય છે.
અછબડાથી કેવી રીતે બચી શકાય?
- અછબડાની રસી લગાવવી એ સૌથી સારો ઉપાય છે.
- ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિથી દૂર રહેવું.
- હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- ફોલ્લાઓને સ્પર્શવા નહીં.
મહત્વની વાત:
- અછબડા એક ગંભીર રોગ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને શિશુઓ, ગર્ભવતી મહિલાઓ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેવા લોકો માટે.
- જો તમને અછબડાના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.
અછબડાના ત્રણ તબક્કા શું છે?
અછબડા (ચિકન પોક્સ) એક ચેપી વાયરસથી થતો રોગ છે. આ રોગ સામાન્ય રીતે ત્રણ તબક્કામાંથી પસાર થાય છે:
1. પ્રારંભિક તબક્કો:
- આ તબક્કો સામાન્ય રીતે 10-21 દિવસનો હોય છે.
- આ દરમિયાન વ્યક્તિને થાક, માથાનો દુખાવો, તાવ અને શરીરમાં ખંજવાળ જેવા સામાન્ય ફ્લૂના લક્ષણો અનુભવાય છે.
2. ફોલ્લાઓનો તબક્કો:
- આ તબક્કો પ્રથમ તબક્કાના થોડા દિવસો પછી શરૂ થાય છે.
- શરીર પર લાલ ફોલ્લાઓ થવા લાગે છે. આ ફોલ્લાઓ શરૂઆતમાં નાના હોય છે અને પછી મોટા થઈને પીળા પ્રવાહીથી ભરાઈ જાય છે.
- આ ફોલ્લાઓ મોટાભાગે ચહેરા, માથા, તથા ધડ પર જોવા મળે છે.
- આ તબક્કો સામાન્ય રીતે 5-7 દિવસ સુધી રહે છે.
3. પોપડા પડવાનો તબક્કો:
- ફોલ્લાઓ સુકાઈને પોપડામાં ફેરવાઈ જાય છે.
- આ પોપડા થોડા દિવસોમાં પોતાને જ ઊતરી જાય છે.
- આ તબક્કા દરમિયાન ખંજવાળ ઓછી થવા લાગે છે.
ચિકનપોક્સ સામાન્ય રીતે ક્યાંથી શરૂ થાય છે?
ચિકનપોક્સ સામાન્ય રીતે શરીરના કોઈપણ ભાગમાં શરૂ થઈ શકે છે. જો કે, મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, ફોલ્લાઓ પહેલા ચહેરા, માથા અને ધડ પર જોવા મળે છે. પછી તે હાથ, પગ અને કમર પર ફેલાઈ શકે છે.
કેટલાક લોકોમાં ફોલ્લાઓ મોંની અંદર, આંખો પર અથવા જનનાંગ વિસ્તારમાં પણ થઈ શકે છે.
મહત્વની નોંધ:
- ફોલ્લાઓ ક્યાંથી શરૂ થાય છે તે વ્યક્તિથી વ્યક્તિએ અલગ અલગ હોઈ શકે છે.
- ફોલ્લાઓ ઝડપથી ફેલાય છે અને શરીરના મોટાભાગના ભાગોને આવરી લે છે.
તમને કેટલી ઉંમરે અછબડા થશે?
સામાન્ય રીતે અછબડા નાની ઉંમરના બાળકોમાં જોવા મળે છે. જો કે, કોઈપણ ઉંમરે અછબડા થઈ શકે છે. જે લોકોને બાળપણમાં અછબડા થયા ન હોય તેમને મોટી ઉંમરે થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
અછબડા થવાની ઉંમર ઘણા પરિબળો પર આધારિત છે:
- રસીકરણ: જે બાળકોને અછબડાની રસી લગાવવામાં આવી હોય તેમને અછબડા થવાની શક્યતા ઓછી હોય છે.
- સંપર્ક: જે બાળકો અન્ય ચેપગ્રસ્ત બાળકો સાથે વધુ સંપર્કમાં આવે છે તેમને અછબડા થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ: જે બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેમને અછબડા થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
શા માટે ચિકનપોક્સ હવે દુર્લભ છે?
ચિકનપોક્સ હવે દુર્લભ થઈ રહ્યું છે તેના મુખ્ય કારણો નીચે મુજબ છે:
- રસીકરણ: ચિકનપોક્સ સામેની રસી બાળકોમાં આ રોગને રોકવામાં ખૂબ અસરકારક સાબિત થઈ છે. મોટાભાગના દેશોમાં બાળપણમાં ચિકનપોક્સની રસી આપવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે, જેના કારણે આ રોગના કેસોમાં ઘટાડો થયો છે.
- સામાજિક અંતર: કોવિડ-19 મહામારી દરમિયાન લોકોએ સામાજિક અંતર રાખવાનું શીખ્યા, જેના કારણે ચેપી રોગો ફેલાવાની ગતિ ઘટી. આનાથી ચિકનપોક્સ જેવા રોગો ફેલાવામાં પણ મદદ મળી.
- સુધારેલી સ્વચ્છતા: સુધારેલી સ્વચ્છતા અને હાથ ધોવાની આદતોના કારણે પણ ચેપી રોગો ફેલાવાની શક્યતા ઓછી થઈ છે.
જો કે, ચિકનપોક્સ સંપૂર્ણપણે નાબૂદ થયો નથી. કેટલાક કારણોસર હજુ પણ કેટલાક લોકોને ચિકનપોક્સ થઈ શકે છે. જેમ કે:
- રસી ન લેવી: કેટલાક લોકો ધાર્મિક અથવા તબીબી કારણોસર રસી લેતા નથી.
- રસીની અસરકારકતા: ક્યારેક રસીની અસરકારકતા ઓછી હોઈ શકે છે.
- પ્રતિરક્ષા શક્તિમાં ઘટાડો: રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેવા લોકોને ચિકનપોક્સ થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
ચિકનપોક્સથી બચવા માટે:
- રસીકરણ: બાળકોને ચિકનપોક્સની રસી અચૂક લગાવવી જોઈએ.
- સાફ-સફાઈ: હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- સામાજિક અંતર: જ્યારે કોઈને ચિકનપોક્સ થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
જો તમને ચિકનપોક્સના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.
ચિકનપોક્સના કારણો શું છે?
ચિકનપોક્સ એક ચેપી વાયરસના કારણે થતો રોગ છે. આ વાયરસને વેરીસેલ્લા-ઝોસ્ટર વાયરસ કહેવાય છે.
ચિકનપોક્સ કેવી રીતે ફેલાય છે?
- હવામાંથી: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની ઉધરસ કે છીંક દ્વારા વાયરસ હવામાં ફેલાય છે અને બીજા વ્યક્તિને ચેપ લગાડે છે.
- સીધો સંપર્ક: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના ફોલ્લાઓને સ્પર્શવાથી પણ ચેપ લાગી શકે છે.
- અસરગ્રસ્ત વસ્તુઓ: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના કપડા, ધાબળા કે અન્ય વસ્તુઓને સ્પર્શવાથી પણ ચેપ લાગી શકે છે.
ચિકનપોક્સના લક્ષણો:
ચિકનપોક્સ એક ચેપી વાયરસને કારણે થતો રોગ છે જે સામાન્ય રીતે બાળકોમાં જોવા મળે છે. આ રોગના લક્ષણો નીચે મુજબ છે:
- તાવ: શરીરનું તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધી જવું.
- ભૂખ ન લાગવી: ખાવામાં રસ ન લેવો.
- માથાનો દુખાવો: માથામાં દુખાવો થવો.
- થાક લાગવો: શરીરમાં કળતર અને નબળાઈ અનુભવવી.
- શરીર પર લાલ ફોલ્લા: શરીરના વિવિધ ભાગો પર લાલ રંગના ફોલ્લા થવું, જે પછીથી પુષ્ટળામાં ફેરવાઈ જાય છે. આ ફોલ્લાઓ ખૂબ જ ખંજવાળવાળા હોય છે.
- ખંજવાળ: શરીરમાં ખૂબ જ તીવ્ર ખંજવાળ આવવી.
આ ઉપરાંત, કેટલાક લોકોમાં નીચેના લક્ષણો પણ જોવા મળી શકે છે:
- ગળામાં દુખાવો
- ઉધરસ
- આંખોમાં દુખાવો
ચિકનપોક્સના ફોલ્લાઓ સામાન્ય રીતે નીચેના ક્રમમાં ફેલાય છે:
- ચહેરો
- માથું
- ધડ
- હાથ
- પગ
જો તમને અથવા તમારા બાળકને ચિકનપોક્સના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે.
અછબડા કેવી રીતે ફેલાય છે?
અછબડા એક ચેપી રોગ છે જે ખૂબ જ ઝડપથી ફેલાય છે. આ રોગ વાયરસના કારણે થાય છે જે એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિ સરળતાથી ફેલાય છે.
અછબડા કેવી રીતે ફેલાય છે તે જાણવા માટે આ પદ્ધતિઓ સમજવી જરૂરી છે:
- હવામાંથી: જ્યારે કોઈ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ ઉધરસ અથવા છીંક મારે છે ત્યારે વાયરસ હવામાં છૂટો પડી જાય છે. આ વાયરસ હવામાં તરતો રહીને બીજી વ્યક્તિના શ્વાસમાં જઈ શકે છે અને તેને ચેપ લગાડી શકે છે.
- સીધો સંપર્ક: જો તમે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના ફોલ્લાઓને સ્પર્શો તો તમને પણ ચેપ લાગી શકે છે.
- અસરગ્રસ્ત વસ્તુઓ: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના કપડા, ધાબળા, રમકડાં અથવા અન્ય વસ્તુઓને સ્પર્શવાથી પણ તમને ચેપ લાગી શકે છે.
અછબડાથી બચવા માટે શું કરી શકાય?
- રસી: અછબડાની રસી લગાવવી એ આ રોગથી બચવાનો સૌથી સારો ઉપાય છે.
- સાફ-સફાઈ: હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- સામાજિક અંતર: જ્યારે કોઈને અછબડા થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
જો તમને અછબડાના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.
ચિકનપોક્સનું જોખમ કોને છે?
ચિકનપોક્સનું જોખમ કોને વધુ છે તે સમજવા માટે, કેટલાક જૂથોને ઓળખી શકાય છે:
- બાળકો: બાળકો ચિકનપોક્સ માટે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ હોય છે. ખાસ કરીને જે બાળકોને રસી ન મળી હોય તેઓ વધુ જોખમમાં હોય છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેવા લોકો: એઇડ્સ, કેન્સર અથવા અન્ય રોગોથી પીડિત લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય છે, જેના કારણે તેઓ ચિકનપોક્સના ગંભીર પ્રકારનો ભોગ બની શકે છે.
- ગર્ભવતી મહિલાઓ: ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે ચિકનપોક્સ ખૂબ જ જોખમી હોઈ શકે છે. તે ગર્ભપાત, બાળકના જન્મજાત ખામી અથવા નવજાત શિશુમાં ગંભીર ચેપનું કારણ બની શકે છે.
- રસી ન લીધેલા લોકો: જે લોકોએ ચિકનપોક્સની રસી લીધી નથી તેઓ ચિકનપોક્સનું જોખમ વધુ ધરાવે છે.
- સંસ્થાઓમાં રહેતા લોકો: હોસ્પિટલો, નર્સિંગ હોમ અથવા અન્ય સંસ્થાઓમાં રહેતા લોકોને પણ ચિકનપોક્સનું જોખમ વધુ હોઈ શકે છે.
ચિકનપોક્સના જોખમને ઘટાડવા માટે શું કરી શકાય?
- રસીકરણ: ચિકનપોક્સની રસી લગાવવી એ આ રોગથી બચવાનો સૌથી અસરકારક ઉપાય છે.
- સાફ-સફાઈ: હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- સામાજિક અંતર: જ્યારે કોઈને ચિકનપોક્સ થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
જો તમને ચિકનપોક્સના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.
ચિકનપોક્સ સાથે કઈ જટિલતાઓ શક્ય છે?
ચિકનપોક્સ એ સામાન્ય રીતે બાળકોમાં જોવા મળતો એક ચેપી રોગ છે. જોકે, કેટલીકવાર આ રોગ ગંભીર જટિલતાઓ પણ પેદા કરી શકે છે.
ચિકનપોક્સ સાથે થઈ શકતી જટિલતાઓ:
- ચામડીની સંક્રમણ: ફોલ્લાઓને ખંજવાળવાથી બેક્ટેરિયાના ચેપ લાગી શકે છે જે ગંભીર ચામડીની સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
- ન્યુમોનિયા: ચિકનપોક્સ વાયરસ ફેફડામાં પણ ફેલાઈ શકે છે અને ન્યુમોનિયાનું કારણ બની શકે છે.
- એન્સેફાલાઈટિસ: ખૂબ જ ભાગ્યે જ, ચિકનપોક્સ વાયરસ મગજમાં ફેલાઈ શકે છે અને એન્સેફાલાઈટિસનું કારણ બની શકે છે.
- રેય સિન્ડ્રોમ: આ એક દુર્લભ પરંતુ ગંભીર જટિલતા છે જે ચિકનપોક્સની રસી લીધા પછી અથવા ચિકનપોક્સ થયા પછી થઈ શકે છે.
- ગર્ભવતી મહિલાઓમાં: ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે ચિકનપોક્સ ખૂબ જ જોખમી હોઈ શકે છે. તે ગર્ભપાત, બાળકના જન્મજાત ખામી અથવા નવજાત શિશુમાં ગંભીર ચેપનું કારણ બની શકે છે.
જોખમ વધારતા પરિબળો:
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેવા લોકો: એઇડ્સ, કેન્સર અથવા અન્ય રોગોથી પીડિત લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય છે, જેના કારણે તેઓ ચિકનપોક્સની ગંભીર જટિલતાઓનો ભોગ બની શકે છે.
- સ્ટીરોઇડ્સ અથવા કેન્સરની દવાઓ લેતા લોકો: આ દવાઓ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડે છે અને ચિકનપોક્સની જટિલતાઓનું જોખમ વધારે છે.
- ગર્ભવતી મહિલાઓ: ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે ચિકનપોક્સ ખૂબ જ જોખમી હોઈ શકે છે.
જો તમને અથવા તમારા બાળકને ચિકનપોક્સ થાય અને તમને ઉપર જણાવેલ કોઈપણ લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે.
ચિકનપોક્સથી બચવાનો સૌથી સારો ઉપાય એ છે કે ચિકનપોક્સની રસી લગાવવી.
ચિકનપોક્સનું નિદાન કેવી રીતે થાય છે?
ચિકનપોક્સનું નિદાન સામાન્ય રીતે ડૉક્ટર દ્વારા શારીરિક તપાસ અને દર્દીના ઇતિહાસના આધારે કરવામાં આવે છે.
નિદાનની પ્રક્રિયા:
- શારીરિક તપાસ: ડૉક્ટર દર્દીના શરીર પરના ફોલ્લાઓનું નિરીક્ષણ કરશે. ફોલ્લાઓનો દેખાવ, કદ અને સ્થાન ચિકનપોક્સનું સૂચન કરી શકે છે.
- દર્દીનો ઇતિહાસ: ડૉક્ટર દર્દીને તેમના લક્ષણો, ક્યારથી લક્ષણો શરૂ થયા, સંપર્કમાં આવેલા લોકો અને રસીકરણનો ઇતિહાસ વિશે પૂછશે.
- લેબોરેટરી પરીક્ષણો: જરૂર પડ્યે, ડૉક્ટર લેબોરેટરી પરીક્ષણો જેમ કે લોહીનું પરીક્ષણ અથવા ફોલ્લાના પ્રવાહીનું પરીક્ષણ કરવાની ભલામણ કરી શકે છે. આ પરીક્ષણો ચિકનપોક્સનું નિદાન કરવામાં મદદ કરી શકે છે અને અન્ય ચેપને બાકાત રાખવામાં મદદ કરી શકે છે.
ચિકનપોક્સના નિદાન માટે કોઈ ચોક્કસ ઇમેજિંગ ટેસ્ટ નથી.
અછબડાની સારવાર શું છે?
અછબડા એક ચેપી વાયરસને કારણે થતો રોગ છે. આ રોગની કોઈ ચોક્કસ દવા નથી. સામાન્ય રીતે, આ રોગ પોતે જ 10-14 દિવસમાં સારો થઈ જાય છે. જો કે, લક્ષણોને દૂર કરવા અને જટિલતાઓને રોકવા માટે કેટલીક સારવાર આપવામાં આવી શકે છે.
અછબડાની સારવારમાં શામેલ છે:
- લક્ષણોને દૂર કરવાની દવાઓ:
- પેરાસિટામોલ: તાવ અને શરીરના દુખાવા માટે પેરાસિટામોલ આપી શકાય છે.
- એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ: ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ આપી શકાય છે.
- ક્રીમ અથવા લોશન: ફોલ્લાઓ પર ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે ક્રીમ અથવા લોશન લગાવી શકાય છે.
- જટિલતાઓની રોકથામ:
- સંક્રમણને રોકવું: ફોલ્લાઓને ખંજવાળવાથી બચવું જોઈએ, કારણ કે તેનાથી ચામડીનું સંક્રમણ થઈ શકે છે.
- પુષ્કળ પ્રવાહી પીવું: શરીરમાં પાણીની માત્રા જાળવવા માટે પુષ્કળ પ્રવાહી પીવું જોઈએ.
- આરામ કરવો: શરીરને આરામ આપવો જોઈએ.
- ડૉક્ટરની સલાહ: જો તમને અછબડાના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો. ડૉક્ટર તમને તમારી સ્થિતિ અનુસાર યોગ્ય સારવાર આપશે.
મહત્વની નોંધ:
- અછબડા એક ચેપી રોગ છે, તેથી બીજા લોકોને ચેપ ન લાગે તેનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
- જો તમને અછબડાના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
તમે નીચેની બાબતો કરીને અછબડાથી બચી શકો છો:
- રસી: અછબડાની રસી લગાવવી એ આ રોગથી બચવાનો સૌથી સારો ઉપાય છે.
- સાફ-સફાઈ: હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- સામાજિક અંતર: જ્યારે કોઈને અછબડા થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
ચિકનપોક્સ કેટલા સમય સુધી ચેપી હોય છે?
ચિકનપોક્સ એક ખૂબ જ ચેપી રોગ છે. સામાન્ય રીતે, એક વ્યક્તિ ચિકનપોક્સના લક્ષણો દેખાવાના એક દિવસ પહેલાથી લઈને તમામ ફોલ્લાઓ સુકાઈ જાય ત્યાં સુધી ચેપી હોય છે. આનો અર્થ એ છે કે તમે ચિકનપોક્સના લક્ષણો દેખાવા પહેલા જ બીજા લોકોને ચેપ લગાડી શકો છો.
ચેપી સમયગાળા વિશે વધુ વિગતવાર:
- લક્ષણો દેખાવાના એક દિવસ પહેલા: આ સમયગાળા દરમિયાન, વ્યક્તિને કોઈ લક્ષણો ન દેખાય પરંતુ તેઓ વાયરસ ફેલાવી શકે છે.
- ફોલ્લાઓ દેખાવા: ફોલ્લાઓ દેખાવાના સમયગાળા દરમિયાન વ્યક્તિ સૌથી વધુ ચેપી હોય છે.
- ફોલ્લાઓ સુકાઈ જાય ત્યાં સુધી: તમામ ફોલ્લાઓ સુકાઈ જાય ત્યાં સુધી વ્યક્તિ ચેપી રહી શકે છે.
ચેપ ફેલાવાના માર્ગો:
- હવામાં: જ્યારે કોઈ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ ઉધરસ અથવા છીંક મારે છે ત્યારે વાયરસ હવામાં છૂટો પડી જાય છે. આ વાયરસ હવામાં તરતો રહીને બીજી વ્યક્તિના શ્વાસમાં જઈ શકે છે અને તેને ચેપ લગાડી શકે છે.
- સીધો સંપર્ક: જો તમે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના ફોલ્લાઓને સ્પર્શો તો તમને પણ ચેપ લાગી શકે છે.
- અસરગ્રસ્ત વસ્તુઓ: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના કપડા, ધાબળા, રમકડાં અથવા અન્ય વસ્તુઓને સ્પર્શવાથી પણ તમને ચેપ લાગી શકે છે.
ચિકનપોક્સમાંથી સાજા થવામાં કેટલા દિવસો લાગે છે?
ચિકનપોક્સમાંથી સાજા થવામાં સામાન્ય રીતે 10 થી 14 દિવસ લાગે છે. જો કે, દરેક વ્યક્તિ અલગ અલગ હોય છે, અને સાજા થવાનો સમય વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્ય અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ પર આધારિત હોય છે.
સાજા થવાની પ્રક્રિયામાં શું થાય છે:
- પ્રથમ થોડા દિવસો: તાવ, થાક, માથાનો દુખાવો અને શરીરમાં દુખાવો જેવા સામાન્ય ફ્લૂ જેવા લક્ષણો દેખાય છે.
- ત્યારબાદ: શરીર પર લાલ ફોલ્લાઓ થવા લાગે છે. આ ફોલ્લાઓ પહેલા લાલ રંગના હોય છે, પછી પાણીવાળા થાય છે અને છેલ્લે સુકાઈ જાય છે.
- સુકાઈ જવા: તમામ ફોલ્લાઓ સુકાઈ જાય પછી તમે સાજા થઈ જાવ છો.
સાજા થવાની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવા માટે શું કરી શકાય:
- પુષ્કળ પ્રવાહી પીવું: શરીરમાં પાણીની માત્રા જાળવવા માટે પુષ્કળ પ્રવાહી પીવું જોઈએ.
- આરામ કરવો: શરીરને આરામ આપવો જોઈએ.
- ખંજવાળ ઓછી કરવા: ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવેલ ક્રીમ અથવા લોશન લગાવી શકાય છે.
- તાવ ઓછો કરવા: તાવ ઓછો કરવા માટે પેરાસિટામોલ જેવી દવા લઈ શકાય છે.
જ્યારે ડૉક્ટરને મળવું:
- જો તમને તાવ 101 ડિગ્રી ફેરનહાઈટથી વધુ હોય તો.
- જો તમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય તો.
- જો તમને ચક્કર આવે અથવા ઉલટી થાય તો.
- જો તમને ફોલ્લાઓ પર સંક્રમણ થાય તો.
અછબડાનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?
અછબડાનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે નીચેના કરી શકો છો:
- રસીકરણ: અછબડાની રસી લગાવવી એ આ રોગથી બચવાનો સૌથી અસરકારક ઉપાય છે. રસી બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો બંને માટે ઉપલબ્ધ છે.
- સાફ-સફાઈ: હાથને વારંવાર સાબુ અને પાણીથી ધોવા. ખાસ કરીને ભોજન કરતા પહેલા, શૌચાલયનો ઉપયોગ કર્યા પછી અને બીમાર વ્યક્તિની સંભાળ લીધા પછી હાથ ધોવા.
- સામાજિક અંતર: જ્યારે કોઈને અછબડા થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
- વ્યક્તિગત વસ્તુઓનું શેરિંગ ટાળવું: ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના કપડા, ધાબળા, રમકડાં અથવા અન્ય વસ્તુઓને સ્પર્શવાનું ટાળવું.
- સારી રીતે રાંધેલું ખોરાક ખાવો: અંધાધૂંધ ખાવાનું અને પીવાનું ટાળો.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવી: પૌષ્ટિક આહાર લેવો, પૂરતી ઊંઘ લેવી અને નિયમિત કસરત કરવી.
દાદર અને ચિકનપોક્સ કેવી રીતે સંબંધિત છે?
દાદર અને ચિકનપોક્સ એ બંને જુદા જુદા ચામડીના રોગો છે, જેમાં ઘણા બધા તફાવતો છે.
- દાદર: દાદર એક ફૂગનું ચેપ છે જે સામાન્ય રીતે ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં થાય છે. તે ચામડી પર લાલ ફોલ્લાઓ, ખંજવાળ અને પોપડા જેવા લક્ષણો કરે છે.
- ચિકનપોક્સ: ચિકનપોક્સ એ વાયરસથી થતો ચેપી રોગ છે. તેમાં શરીરના વિવિધ ભાગો પર ફોલ્લાઓ થાય છે, જે પહેલા લાલ રંગના હોય છે, પછી પાણીવાળા થાય છે અને છેલ્લે સુકાઈ જાય છે.
બંને વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત:
- કારણ: દાદર ફૂગથી થાય છે જ્યારે ચિકનપોક્સ વાયરસથી થાય છે.
- લક્ષણો: બંનેમાં ફોલ્લાઓ થાય છે, પરંતુ દાદરના ફોલ્લાઓ સામાન્ય રીતે ગોળ અને લાલ હોય છે, જ્યારે ચિકનપોક્સના ફોલ્લાઓ વિવિધ આકારના અને પહેલા લાલ રંગના હોય છે, પછી પાણીવાળા થાય છે અને છેલ્લે સુકાઈ જાય છે.
- ફેલાવો: દાદર સામાન્ય રીતે સંક્રમિત વ્યક્તિ અથવા પ્રાણી સાથે સીધા સંપર્કમાં આવવાથી ફેલાય છે, જ્યારે ચિકનપોક્સ હવામાં છૂટા પડેલા વાયરસ દ્વારા ફેલાય છે.
- સારવાર: દાદર અને ચિકનપોક્સની સારવાર અલગ અલગ હોય છે. દાદર માટે એન્ટિફંગલ દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જ્યારે ચિકનપોક્સ માટે એન્ટિવાયરલ દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
તમે કેવી રીતે કહી શકો છો કે તમને દાદર છે કે ચિકનપોક્સ?
જો તમને ચામડી પર ફોલ્લાઓ થાય તો તમારે ડૉક્ટરને બતાવવું જોઈએ. ડૉક્ટર તમારી તપાસ કરશે અને તમને કહી શકશે કે તમને દાદર છે કે ચિકનપોક્સ.
મહત્વની નોંધ:
- દાદર અને ચિકનપોક્સ બંને ચેપી રોગો છે, તેથી બીજા લોકોને ચેપ ન લાગે તેનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
- જો તમને કોઈપણ પ્રકારના ચામડીના રોગ થાય તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
સારાંશ
અછબડા એક ચેપી વાયરસને કારણે થતો રોગ છે. આ રોગમાં શરીર પર લાલ ફોલ્લાઓ થાય છે જે ખૂબ જ ખંજવાળ આપે છે.
અછબડાના લક્ષણો:
- તાવ
- શરીરમાં દુખાવો
- માથાનો દુખાવો
- થાક
- મોંમાં અને ગળામાં ફોલ્લા
- ખંજવાળ આવવી
અછબડા કેવી રીતે ફેલાય છે?
અછબડા હવામાં છૂટા પડેલા વાયરસ દ્વારા ફેલાય છે. જ્યારે કોઈ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ ઉધરસ અથવા છીંક મારે છે ત્યારે વાયરસ હવામાં છૂટો પડી જાય છે. આ વાયરસ હવામાં તરતો રહીને બીજી વ્યક્તિના શ્વાસમાં જઈ શકે છે અને તેને ચેપ લગાડી શકે છે.
અછબડાની સારવાર:
- અછબડાની કોઈ ચોક્કસ દવા નથી. સામાન્ય રીતે, આ રોગ પોતે જ 10-14 દિવસમાં સારો થઈ જાય છે.
- જો કે, લક્ષણોને દૂર કરવા માટે કેટલીક દવાઓ આપવામાં આવી શકે છે, જેમ કે પેરાસિટામોલ (તાવ અને શરીરના દુખાવા માટે), એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ (ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે) અને ક્રીમ અથવા લોશન (ફોલ્લાઓ પર ખંજવાળ ઓછી કરવા માટે).
અછબડાથી કેવી રીતે બચી શકાય?
- અછબડાની રસી લગાવવી એ આ રોગથી બચવાનો સૌથી સારો ઉપાય છે.
- હાથને વારંવાર સાફ કરવા.
- જ્યારે કોઈને અછબડા થયું હોય ત્યારે તેમનાથી દૂર રહેવું.
મહત્વની નોંધ:
- અછબડા એક ચેપી રોગ છે, તેથી બીજા લોકોને ચેપ ન લાગે તેનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
- જો તમને અછબડાના લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.
