કસરત નું મહત્વ
કસરત એ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટેનું એક અત્યંત મહત્વનું સાધન છે. નિયમિત કસરત કરવાથી આપણું શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય બંને સુધરે છે.
કસરતના શારીરિક ફાયદાઓ:
- દિલ અને ફેફસાં સ્વસ્થ રહે: કસરત કરવાથી હૃદય ધબકવાની ગતિ વધે છે, જેનાથી હૃદય મજબૂત થાય છે અને લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે. આનાથી હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોક જેવી બીમારીઓનું જોખમ ઘટે છે.
- વજન નિયંત્રણ: નિયમિત કસરત કરવાથી વધારાની કેલરીઓ બળી જાય છે અને વજન નિયંત્રણમાં રહે છે.
- હાડકાં અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને: કસરત કરવાથી હાડકાં અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને છે અને સાંધાના દુખાવાથી રાહત મળે છે.
- શરીરમાં ઉર્જા વધે: કસરત કરવાથી શરીરમાં એન્ડોર્ફિન્સ નામના હોર્મોન્સ છૂટા પડે છે, જેનાથી તમે ઉર્જાવંત અનુભવો છો.
- ઊંઘ સુધરે: નિયમિત કસરત કરવાથી ઊંઘ સુધરે છે અને તમને રાત્રે સારી ઊંઘ આવે છે.
કસરતના માનસિક ફાયદાઓ:
- તણાવ ઓછો થાય: કસરત કરવાથી તણાવ અને ચિંતા ઓછી થાય છે.
- આત્મવિશ્વાસ વધે: કસરત કરવાથી તમે શારીરિક રીતે ફિટ થાઓ છો અને આત્મવિશ્વાસ વધે છે.
- મૂડ સુધરે: કસરત કરવાથી મૂડ સુધરે છે અને ખુશી અનુભવાય છે.
- યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે: કસરત કરવાથી મગજમાં નવા કોષો બને છે અને યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે છે.
કઈ પ્રકારની કસરત કરવી?
તમે તમારી રુચિ અને શારીરિક સ્થિતિ પ્રમાણે કોઈપણ પ્રકારની કસરત કરી શકો છો, જેમ કે:
- દોડવું
- ચાલવું
- સાયકલ ચલાવવી
- સ્વિમિંગ
- યોગ
- વ્યાયામ
કેટલી કસરત કરવી?
વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંસ્થાના જણાવ્યા મુજબ, દર અઠવાડિયે ઓછામાં ઓછા 150 મિનિટ મધ્યમ તીવ્રતાવાળી એરોબિક કસરત અથવા 75 મિનિટ ઉચ્ચ તીવ્રતાવાળી એરોબિક કસરત કરવી જોઈએ.
કસરત શરૂ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
સારાંશમાં, કસરત એ આપણા સર્વાંગી વિકાસ માટે અત્યંત જરૂરી છે. નિયમિત કસરત કરવાથી આપણું શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય બંને સુધરે છે અને આપણે લાંબું અને સ્વસ્થ જીવન જીવી શકીએ છીએ.
કસરતના શારીરિક ફાયદાઓ
- દિલ અને ફેફસાં સ્વસ્થ રહે: કસરત કરવાથી હૃદય ધબકવાની ગતિ વધે છે, જેનાથી હૃદય મજબૂત થાય છે અને લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે. આનાથી હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોક જેવી બીમારીઓનું જોખમ ઘટે છે.
- વજન નિયંત્રણ: નિયમિત કસરત કરવાથી વધારાની કેલરીઓ બળી જાય છે અને વજન નિયંત્રણમાં રહે છે.
- હાડકાં અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને: કસરત કરવાથી હાડકાં અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને છે અને સાંધાના દુખાવાથી રાહત મળે છે.
- શરીરમાં ઉર્જા વધે: કસરત કરવાથી શરીરમાં એન્ડોર્ફિન્સ નામના હોર્મોન્સ છૂટા પડે છે, જેનાથી તમે ઉર્જાવંત અનુભવો છો.
- ઊંઘ સુધરે: નિયમિત કસરત કરવાથી ઊંઘ સુધરે છે અને તમને રાત્રે સારી ઊંઘ આવે છે.
કસરતના માનસિક ફાયદાઓ:
- તણાવ ઓછો થાય: કસરત કરતી વખતે શરીર એન્ડોર્ફિન્સ નામના હોર્મોન્સ છોડે છે જે આપણને ખુશ અને શાંત અનુભવ કરાવે છે. આ હોર્મોન્સ તણાવ અને ચિંતાને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- આત્મવિશ્વાસ વધે: નિયમિત કસરત કરવાથી આપણે શારીરિક રીતે ફિટ થઈએ છીએ જે આપણા આત્મવિશ્વાસને વધારે છે. આપણે પોતાને વધુ સક્ષમ અને સુખી અનુભવીએ છીએ.
- મૂડ સુધરે: કસરત કરવાથી મૂડ સુધરે છે અને ખુશી અનુભવાય છે. આપણે દિવસભર વધુ ઉત્સાહિત અને સકારાત્મક રહીએ છીએ.
- ઊંઘ સુધરે: નિયમિત કસરત કરવાથી ઊંઘની ગુણવત્તા સુધરે છે. આપણને રાત્રે સારી ઊંઘ આવે છે અને દિવસ દરમિયાન આપણે વધુ ઉર્જાવાન અનુભવીએ છીએ.
- યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે: કસરત કરવાથી મગજમાં નવા કોષો બને છે જેનાથી યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે છે. આપણે વધુ સારી રીતે વિચારી અને શીખી શકીએ છીએ.
- ડિપ્રેશન અને ચિંતા ઓછી થાય: નિયમિત કસરત કરવાથી ડિપ્રેશન અને ચિંતા જેવા માનસિક રોગોનું જોખમ ઘટે છે.
- સર્જનાત્મકતા વધે: કસરત કરવાથી આપણી સર્જનાત્મકતા વધે છે અને આપણે નવી નવી બાબતો શીખવા અને કરવા માટે પ્રેરિત થઈએ છીએ.
કઈ પ્રકારની કસરત કરવી?
કઈ પ્રકારની કસરત કરવી તે તમારી રુચિ, શારીરિક સ્થિતિ અને લક્ષ્યો પર આધારિત છે. કોઈ એક જાદુઈ કસરત નથી જે દરેક માટે યોગ્ય હોય.
તમે કઈ પ્રકારની કસરત કરી શકો છો:
- એરોબિક કસરત: આ પ્રકારની કસરતમાં હૃદયના ધબકારા વધે છે, જેમ કે દોડવું, ચાલવું, સાયકલ ચલાવવી, સ્વિમિંગ, ઝુમ્બા વગેરે.
- શક્તિ વધારવાની કસરત: આ પ્રકારની કસરતમાં સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવે છે, જેમ કે વેઇટલિફ્ટિંગ, પુશ-અપ્સ, સ્ક્વોટ્સ વગેરે.
- લચીલાપણું વધારવાની કસરત: આ પ્રકારની કસરતમાં શરીરને લચીલું બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવે છે, જેમ કે યોગ, પિલેટ્સ વગેરે.
- સંતુલન વધારવાની કસરત: આ પ્રકારની કસરતમાં શરીરના સંતુલનને સુધારવા પર ભાર મૂકવામાં આવે છે, જેમ કે તાઈ ચી વગેરે.
કઈ કસરત તમારા માટે યોગ્ય છે તે નક્કી કરવા માટે તમે નીચેના પર વિચાર કરી શકો છો:
- તમારી રુચિ: તમને કઈ કસરત કરવામાં મજા આવે છે?
- તમારું સ્વાસ્થ્ય: તમને કોઈ શારીરિક સમસ્યા છે?
- તમારું લક્ષ્ય: તમે કસરત કરીને શું પ્રાપ્ત કરવા માંગો છો? (દા.ત., વજન ઘટાડવું, સ્નાયુઓ બનાવવા, તણાવ ઓછો કરવો)
- તમારો સમય: તમે દરરોજ કેટલો સમય કસરત કરી શકો છો?
- તમારું સ્થાન: તમારી પાસે કસરત કરવા માટે ક્યાં જગ્યા છે?
જો તમને કઈ કસરત કરવી તે નક્કી કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી હોય તો તમે કોઈ ફિટનેસ ટ્રેનરની મદદ લઈ શકો છો.
કેટલી કસરત કરવી?
કેટલી કસરત કરવી જોઈએ એ તમારા સ્વાસ્થ્ય, ઉંમર, શારીરિક ક્ષમતા અને લક્ષ્યો પર આધારિત છે. જો કે, વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંસ્થા (WHO)ની સામાન્ય સલાહ મુજબ, દરેક વ્યક્તિએ અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછું:
- 150 મિનિટ મધ્યમ તીવ્રતાવાળી એરોબિક કસરત (દા.ત., ઝડપથી ચાલવું, સાયકલ ચલાવવી) અથવા
- 75 મિનિટ ઉચ્ચ તીવ્રતાવાળી એરોબિક કસરત (દા.ત., દોડવું) કરવી જોઈએ.
આ ઉપરાંત, દર અઠવાડિયે ઓછામાં ઓછા બે દિવસ મજબૂત બનાવવાની કસરત (દા.ત., વેઇટલિફ્ટિંગ, પુશ-અપ્સ) કરવી જોઈએ.
મહત્વની વાતો:
- શરૂઆતમાં ધીમે ધીમે શરૂ કરો: જો તમે લાંબા સમયથી કસરત કરતા નથી, તો શરૂઆતમાં ધીમે ધીમે શરૂ કરો અને ધીરે ધીરે તમારી કસરતની તીવ્રતા અને સમય વધારો.
- વિવિધ પ્રકારની કસરત કરો: એક જ પ્રકારની કસરત કરવાને બદલે, વિવિધ પ્રકારની કસરત કરો જેથી તમારા શરીરના વિવિધ ભાગોને કસરત મળે.
- પૂરતો આરામ કરો: કસરત કર્યા પછી પૂરતો આરામ કરવો પણ ખૂબ જ મહત્વનું છે.
- કોઈ ઇજા થાય તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લો.
કઈ પ્રકારની કસરત તમારા માટે યોગ્ય છે તે નક્કી કરવા માટે તમે નીચેના પર વિચાર કરી શકો છો:
- તમારી રુચિ: તમને કઈ કસરત કરવામાં મજા આવે છે?
- તમારું સ્વાસ્થ્ય: તમને કોઈ શારીરિક સમસ્યા છે?
- તમારું લક્ષ્ય: તમે કસરત કરીને શું પ્રાપ્ત કરવા માંગો છો? (દા.ત., વજન ઘટાડવું, સ્નાયુઓ બનાવવા, તણાવ ઓછો કરવો)
- તમારો સમય: તમે દરરોજ કેટલો સમય કસરત કરી શકો છો?
- તમારું સ્થાન: તમારી પાસે કસરત કરવા માટે ક્યાં જગ્યા છે?
જો તમને કઈ કસરત કરવી તે નક્કી કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી હોય તો તમે કોઈ ફિટનેસ ટ્રેનરની મદદ લઈ શકો છો.
મુખ્ય વાત એ છે કે કસરત કરવી એ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ જરૂરી છે. તે આપણને શારીરિક અને માનસિક રીતે સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
