પ્રોટીન શેમાંથી મળે?
વધારે પ્રોટીન વાળો ખોરાક
પ્રોટીન આપણા શરીર માટે ખૂબ જ જરૂરી પોષક તત્વ છે. તે સ્નાયુઓના નિર્માણ, ઘા ભરવા અને શરીરની ઘણી પ્રક્રિયાઓ માટે જરૂરી છે.
પ્રોટીન આપણને વિવિધ ખોરાકમાંથી મળે છે. આમાં શામેલ છે:
- દાળ અને કઠોળ: ચણા, મગ, તુવેર, મસૂર, મઠ જેવી દાળો અને કઠોળમાં પ્રોટીન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. આ શાકાહારીઓ માટે પ્રોટીનનો એક ઉત્તમ સ્ત્રોત છે.
- માંસ: ચિકન, માંસ, માછલી જેવા માંસમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાનું પ્રોટીન હોય છે.
- ઈંડા: ઈંડામાં પ્રોટીન અને અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે.
- ડેરી પ્રોડક્ટ્સ: દૂધ, દહીં, પનીર જેવા ડેરી પ્રોડક્ટ્સમાં પ્રોટીન હોય છે.
- સોયાબીન: સોયાબીન અને તેમાંથી બનેલી વસ્તુઓ જેમ કે ટોફુ, સોયા મિલ્કમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોય છે.
- બદામ, અખરોટ જેવા ડ્રાય ફ્રુટ્સ: આમાં પ્રોટીનની સાથે અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે.
- ઘઉં, જવ જેવા અનાજ: આમાં પણ પ્રોટીન મળી આવે છે.
પ્રોટીનની જરૂરિયાત:
- દરેક વ્યક્તિની પ્રોટીનની જરૂરિયાત તેની ઉંમર, વજન, શારીરિક પ્રવૃત્તિ અને સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ પર આધારિત હોય છે.
- સામાન્ય રીતે, એક સ્વસ્થ વ્યક્તિને તેના શરીરના વજનના દરેક કિલોગ્રામ દીઠ 0.8 થી 1 ગ્રામ પ્રોટીનની જરૂર હોય છે.
- પ્રોટીનની ઉણપથી સ્નાયુઓની નબળાઈ, થાક, વાળ ખરવા અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
તમારી દૈનિક આહારમાં વિવિધ પ્રકારના પ્રોટીનનો સમાવેશ કરવાથી તમે તમારા શરીરને જરૂરી પોષણ મેળવી શકો છો.
જો તમને પ્રોટીનની માત્રા વિશે કોઈ શંકા હોય તો તમે કોઈ નિષ્ણાત ડાયેટિશિયનની સલાહ લઈ શકો છો.
શાકાહારી માટે પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત કયો છે?
શાકાહારી માટે પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત કયો છે એવો સીધો જવાબ આપવો થોડો મુશ્કેલ છે, કારણ કે દરેક વ્યક્તિની જરૂરિયાત અને પસંદગી અલગ અલગ હોય છે. જો કે, શાકાહારી આહારમાં પ્રોટીન મેળવવા માટે ઘણા બધા વિકલ્પો છે.
શાકાહારીઓ માટે પ્રોટીનના કેટલાક ઉત્તમ સ્ત્રોતો આ છે:
- દાળ અને કઠોળ: ચણા, મગ, તુવેર, મસૂર, મઠ જેવી દાળો અને કઠોળમાં પ્રોટીન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. આ શાકાહારીઓ માટે પ્રોટીનનો એક ઉત્તમ સ્ત્રોત છે.
- સોયાબીન: સોયાબીન અને તેમાંથી બનેલી વસ્તુઓ જેમ કે ટોફુ, સોયા મિલ્કમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોય છે.
- બદામ, અખરોટ જેવા ડ્રાય ફ્રુટ્સ: આમાં પ્રોટીનની સાથે અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે.
- બીજ: કિનોવા, ચિયા બીજ, અળસીના બીજ જેવા બીજમાં પ્રોટીન ભરપૂર હોય છે.
- ઘઉં, જવ જેવા અનાજ: આમાં પણ પ્રોટીન મળી આવે છે.
- શાકભાજી: કેટલીક શાકભાજી જેમ કે બ્રોકોલી, પાલક, કોબીજમાં પણ પ્રોટીન હોય છે.
શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત પસંદ કરતી વખતે આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો:
- પ્રોટીનની માત્રા: તમારી દૈનિક પ્રોટીનની જરૂરિયાતને પૂરી કરવા માટે વિવિધ ખોરાકમાં પ્રોટીનની માત્રા તપાસો.
- અન્ય પોષક તત્વો: પ્રોટીન ઉપરાંત, ખોરાકમાં અન્ય પોષક તત્વો જેમ કે વિટામિન્સ, ખનિજ અને ફાઈબર પણ હોવા જોઈએ.
- પાચન: દરેક વ્યક્તિના પાચનતંત્ર અલગ અલગ હોય છે. એવો ખોરાક પસંદ કરો જે તમારા પેટને સારી રીતે અનુકૂળ આવે.
- સ્વાદ અને પસંદગી: તમે જે ખોરાક ખાવાનું પસંદ કરો છો તે પસંદ કરો, જેથી તમે નિયમિતપણે પ્રોટીનનો સમાવેશ કરી શકો.
મહત્વની બાબત:
- સંતુલિત આહાર: પ્રોટીન ઉપરાંત, તમારા આહારમાં કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, ચરબી, વિટામિન્સ અને ખનિજ પણ સમાવેશ કરવો જરૂરી છે.
- વિવિધતા: એક જ પ્રકારનો ખોરાક ખાવાને બદલે, વિવિધ પ્રકારના પ્રોટીનના સ્ત્રોતોનો સમાવેશ કરો.
- નિષ્ણાતની સલાહ: જો તમને પ્રોટીનની માત્રા વિશે કોઈ શંકા હોય તો તમે કોઈ નિષ્ણાત ડાયેટિશિયનની સલાહ લઈ શકો છો.
કયા અનાજ પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત છે?
શ્રેષ્ઠ અનાજ કયું છે એવો સીધો જવાબ આપવો થોડો મુશ્કેલ છે, કારણ કે દરેક અનાજમાં પ્રોટીનની માત્રા અને ગુણવત્તા અલગ અલગ હોય છે. જો કે, કેટલાક અનાજ પ્રોટીનના સારા સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે.
પ્રોટીન માટે સારા માનવામાં આવતા અનાજ:
- ઓટ્સ: ઓટ્સમાં પ્રોટીનની સાથે ફાઇબર અને અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે.
- જવ: જવમાં પ્રોટીન અને ફાઇબરની માત્રા વધુ હોય છે.
- કિનોવા: કિનોવા એક સંપૂર્ણ પ્રોટીનનો સ્ત્રોત છે, જેમાં શરીરને જરૂરી બધા એમિનો એસિડ હોય છે.
- રાજગરા: રાજગરામાં પ્રોટીનની સાથે કેલ્શિયમ અને આયર્ન પણ હોય છે.
- બાજરી: બાજરીમાં પ્રોટીન અને ફાઇબરની માત્રા વધુ હોય છે.
શ્રેષ્ઠ અનાજ પસંદ કરતી વખતે આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો:
- પ્રોટીનની માત્રા: તમારી દૈનિક પ્રોટીનની જરૂરિયાતને પૂરી કરવા માટે વિવિધ અનાજમાં પ્રોટીનની માત્રા તપાસો.
- અન્ય પોષક તત્વો: પ્રોટીન ઉપરાંત, અનાજમાં અન્ય પોષક તત્વો જેમ કે વિટામિન્સ, ખનિજ અને ફાઇબર પણ હોવા જોઈએ.
- પાચન: દરેક વ્યક્તિના પાચનતંત્ર અલગ અલગ હોય છે. એવું અનાજ પસંદ કરો જે તમારા પેટને સારી રીતે અનુકૂળ આવે.
- સ્વાદ અને પસંદગી: તમે જે અનાજ ખાવાનું પસંદ કરો છો તે પસંદ કરો, જેથી તમે નિયમિતપણે પ્રોટીનનો સમાવેશ કરી શકો.
મહત્વની બાબત:
- સંતુલિત આહાર: પ્રોટીન ઉપરાંત, તમારા આહારમાં કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, ચરબી, વિટામિન્સ અને ખનિજ પણ સમાવેશ કરવો જરૂરી છે.
- વિવિધતા: એક જ પ્રકારનું અનાજ ખાવાને બદલે, વિવિધ પ્રકારના અનાજનો સમાવેશ કરો.
- નિષ્ણાતની સલાહ: જો તમને પ્રોટીનની માત્રા વિશે કોઈ શંકા હોય તો તમે કોઈ નિષ્ણાત ડાયેટિશિયનની સલાહ લઈ શકો છો.
ઉદાહરણ:
ઓટ્સનો દળિયો, જવની ખીચડી, કિનોવાનું સલાડ જેવા ભોજનમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોય છે.
યાદ રાખો: શ્રેષ્ઠ અનાજ એ છે જે તમે નિયમિતપણે ખાઈ શકો અને જે તમારા શરીરને જરૂરી પોષણ આપે.
કયા કઠોળ પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત છે?
કઠોળ એ શાકાહારી અને શાકાહારીઓ માટે પ્રોટીનનો એક ઉત્તમ સ્ત્રોત છે. દરેક પ્રકારના કઠોળમાં પ્રોટીનની માત્રા અલગ અલગ હોય છે, પરંતુ મોટાભાગના કઠોળમાં પ્રોટીનની સાથે ફાઇબર, વિટામિન અને ખનિજ પણ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત માનવામાં આવતા કેટલાક કઠોળ:
- ચણા: ચણામાં પ્રોટીનની સાથે આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ પણ હોય છે. ચણાને દાળ તરીકે ઉકાળીને, ભેળમાં ઉમેરીને અથવા સ્પ્રાઉટ્સ તરીકે ખાઈ શકાય છે.
- મગ: મગમાં પ્રોટીનની સાથે ફોલિક એસિડ અને પોટેશિયમ પણ હોય છે. મગને દાળ તરીકે ઉકાળીને, ચાટમાં ઉમેરીને અથવા ખીચડીમાં ઉમેરીને ખાઈ શકાય છે.
- તુવેર: તુવેરમાં પ્રોટીનની સાથે વિટામિન બી કોમ્પ્લેક્સ અને ફોસ્ફરસ પણ હોય છે. તુવેરની દાળને દાળ તરીકે ઉકાળીને અથવા સૂપમાં ઉમેરીને ખાઈ શકાય છે.
- મસૂર: મસૂરમાં પ્રોટીનની સાથે આયર્ન અને ફોલિક એસિડ પણ હોય છે. મસૂરની દાળને દાળ તરીકે ઉકાળીને અથવા સલાડમાં ઉમેરીને ખાઈ શકાય છે.
- કાળા ચણા: કાળા ચણામાં પ્રોટીનની સાથે ફાઇબર અને મેંગેનીઝ પણ હોય છે. કાળા ચણાને રાતોરાત પલાળીને અને પછી ઉકાળીને ખાઈ શકાય છે.
કયા કઠોળ શ્રેષ્ઠ છે એ નક્કી કરતી વખતે આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો:
- પ્રોટીનની માત્રા: દરેક કઠોળમાં પ્રોટીનની માત્રા અલગ અલગ હોય છે.
- અન્ય પોષક તત્વો: કઠોળમાં પ્રોટીન ઉપરાંત અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે.
- પાચન: દરેક વ્યક્તિના પાચનતંત્ર અલગ અલગ હોય છે. એવો કઠોળ પસંદ કરો જે તમારા પેટને સારી રીતે અનુકૂળ આવે.
- સ્વાદ અને પસંદગી: તમે જે કઠોળ ખાવાનું પસંદ કરો છો તે પસંદ કરો, જેથી તમે નિયમિતપણે પ્રોટીનનો સમાવેશ કરી શકો.
મહત્વની બાબત:
- વિવિધતા: એક જ પ્રકારનો કઠોળ ખાવાને બદલે, વિવિધ પ્રકારના કઠોળનો સમાવેશ કરો.
- સંતુલિત આહાર: કઠોળ ઉપરાંત, તમારા આહારમાં અન્ય અનાજ, શાકભાજી, ફળો અને દૂધ પણ સમાવેશ કરવો જરૂરી છે.
નિષ્કર્ષ:
દરેક કઠોળમાં પ્રોટીનની સાથે અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે. કયો કઠોળ શ્રેષ્ઠ છે એ તમારી પસંદગી અને જરૂરિયાત પર આધારિત છે. વિવિધ પ્રકારના કઠોળને તમારા આહારમાં સમાવેશ કરીને તમે તમારા શરીરને જરૂરી પ્રોટીન મેળવી શકો છો.
કયા ફળો પ્રોટીનનો શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોત છે?
સામાન્ય રીતે ફળોને પ્રોટીનનો મુખ્ય સ્ત્રોત માનવામાં આવતું નથી. ફળો મુખ્યત્વે કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, વિટામિન્સ અને ખનિજોનો સારો સ્ત્રોત છે. જો કે, કેટલાક ફળોમાં અન્ય ફળોની તુલનામાં થોડી વધુ માત્રામાં પ્રોટીન હોય છે.
પ્રોટીનની દ્રષ્ટિએ થોડા ઉત્તમ વિકલ્પો છે:
- એવોકાડો: એવોકાડો એક ફળ છે જેમાં પ્રમાણમાં વધુ પ્રોટીન હોય છે. તેમાં હેલ્ધી ફેટ્સ પણ ભરપૂર હોય છે.
- કેળા: કેળામાં પ્રોટીનની સાથે પોટેશિયમ અને વિટામિન બી6 પણ હોય છે.
- સફરજન: સફરજનમાં પ્રોટીનની સાથે ફાઇબર અને વિટામિન સી પણ હોય છે.
- બેરીઝ: બ્લુબેરી, સ્ટ્રોબેરી, રેસ્પબેરી જેવા બેરીઝમાં પ્રોટીનની સાથે એન્ટીઓક્સિડન્ટ્સ પણ હોય છે.
મહત્વની બાબતો:
- ફળો મુખ્યત્વે કાર્બોહાઇડ્રેટ્સનો સ્ત્રોત છે: જો તમે પ્રોટીનની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે ફક્ત ફળો પર આધાર રાખો છો, તો તમારા શરીરને જરૂરી પ્રોટીન મળી શકે નહીં.
- સંતુલિત આહાર: પ્રોટીનની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે દાળ, કઠોળ, માંસ, ઈંડા, દૂધ જેવા અન્ય ખોરાકનો સમાવેશ કરવો જરૂરી છે.
- વિવિધતા: વિવિધ પ્રકારના ફળો ખાવાથી તમને વિવિધ પોષક તત્વો મળશે.
નિષ્કર્ષ:
ફળો પ્રોટીનનો મુખ્ય સ્ત્રોત નથી, પરંતુ કેટલાક ફળોમાં પ્રોટીનની સાથે અન્ય પોષક તત્વો પણ હોય છે. સંતુલિત આહાર માટે વિવિધ પ્રકારના ફળો અને અન્ય ખોરાકનો સમાવેશ કરવો જરૂરી છે.
સોયાબીનમાં પ્રોટીન કેટલા ટકા મળે છે?
સોયાબીન એક એવો પાક છે જેમાં પ્રોટીનની માત્રા ખૂબ જ વધારે હોય છે. સરેરાશ 100 ગ્રામ સોયાબીનમાં લગભગ 36-40% પ્રોટીન હોય છે. એટલે કે, સોયાબીનમાં કઠોળ કરતાં લગભગ બમણી પ્રોટીનની માત્રા હોય છે.
સોયાબીનના પ્રોટીનના ફાયદા:
- શાકાહારીઓ અને શાકાહારીઓ માટે ઉત્તમ વિકલ્પ: સોયાબીનમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોવાથી તે શાકાહારીઓ અને શાકાહારીઓ માટે પ્રોટીનનો એક ઉત્તમ સ્ત્રોત છે.
- સંપૂર્ણ પ્રોટીન: સોયાબીનમાં શરીરને જરૂરી બધા એમિનો એસિડ હોય છે, જેને સંપૂર્ણ પ્રોટીન કહેવાય છે.
- હૃદય માટે ફાયદાકારક: સોયાબીનમાં હાજર ફાઇબર અને અન્ય પોષક તત્વો હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
- વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ: સોયાબીનમાં ફાઇબરની માત્રા વધુ હોવાથી તે વજન ઘટાડવામાં મદદરૂપ થાય છે.
સોયાબીનમાંથી બનતી વસ્તુઓ:
સોયાબીનમાંથી ઘણી બધી વસ્તુઓ બનાવવામાં આવે છે, જેમ કે:
- ટોફુ: ટોફુ એ સોયાબીનનું દૂધથી બનાવવામાં આવતું એક ખોરાક છે. તેમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોય છે અને તેને વિવિધ વાનગીઓમાં ઉમેરી શકાય છે.
- સોયા મિલ્ક: સોયાબીનના દાણાને પાણીમાં પલાળીને અને પીસીને સોયા મિલ્ક બનાવવામાં આવે છે. તેને દૂધની જગ્યાએ વાપરી શકાય છે.
- સોયાબીનનું તેલ: સોયાબીનના દાણામાંથી તેલ કાઢવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ ખાવામાં અને અન્ય ઉદ્યોગોમાં થાય છે.
- ટેમ્પે: ટેમ્પે એ સોયાબીનના દાણાને ખમીર કરીને બનાવવામાં આવતો એક ખોરાક છે. તેમાં પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોય છે અને તેને વિવિધ વાનગીઓમાં ઉમેરી શકાય છે.
સોયાબીન ખાવાના ફાયદા:
સોયાબીન અને તેમાંથી બનેલી વસ્તુઓ ખાવાથી શરીરને ઘણા ફાયદા થાય છે, જેમ કે:
- હાડકાં મજબૂત બનાવે છે: સોયાબીનમાં કેલ્શિયમ અને અન્ય ખનિજો હોય છે જે હાડકાંને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે: સોયાબીનમાં વિટામિન અને ખનિજો હોય છે જે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે.
- ત્વચા માટે ફાયદાકારક: સોયાબીનમાં એન્ટીઓક્સિડન્ટ્સ હોય છે જે ત્વચાને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
નિષ્કર્ષ:
સોયાબીન એ પ્રોટીનનો એક ઉત્તમ સ્ત્રોત છે અને તેને આહારમાં સમાવેશ કરવાથી શરીરને ઘણા ફાયદા થાય છે. જો તમે શાકાહારી અથવા શાકાહારી છો, તો સોયાબીન અને તેમાંથી બનેલી વસ્તુઓ તમારા આહારનો એક મહત્વનો ભાગ બની શકે છે.
પ્રોટીન પાવડર
પ્રોટીન પાવડર એક ખાસ પ્રકારનું પૂરક છે જેમાં ઉચ્ચ માત્રામાં પ્રોટીન હોય છે. પ્રોટીન આપણા શરીરના મુખ્ય ઘટકોમાંનું એક છે અને સ્નાયુઓના નિર્માણ, રિપેર અને વૃદ્ધિ માટે જરૂરી છે. આ પાવડર દૂધ, સોયાબીન, અંડા, છાશ અથવા અન્ય વનસ્પતિ સ્ત્રોતોમાંથી બનાવવામાં આવે છે.
પ્રોટીન પાવડરના પ્રકાર:
- વેય પ્રોટીન: દૂધમાંથી મળતું પ્રોટીન, ઝડપથી પચે છે અને સ્નાયુઓના નિર્માણ માટે ઉત્તમ છે.
- કેસીન પ્રોટીન: દૂધમાંથી મળતું પ્રોટીન, ધીમેથી પચે છે અને રાત્રે સ્નાયુઓને પોષણ આપે છે.
- સોયા પ્રોટીન: સોયાબીનમાંથી મળતું પ્રોટીન, શાકાહારીઓ અને લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુ લોકો માટે ઉત્તમ વિકલ્પ છે.
- અંડાનું પ્રોટીન: અંડાના સફેદ ભાગમાંથી મળતું પ્રોટીન, ઉચ્ચ બાયોએવેલેબિલિટી ધરાવે છે.
પ્રોટીન પાવડરના ફાયદા:
- સ્નાયુઓનું નિર્માણ: પ્રોટીન પાવડર વર્કઆઉટ પછી સ્નાયુઓના નિર્માણ અને રિપેરમાં મદદ કરે છે.
- વજન વધારવું: પાતળા લોકો માટે વજન વધારવામાં મદદ કરે છે.
- વજન ઘટાડવું: ભૂખને દબાવીને અને ચયાપચયને વધારીને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- હાડકાંને મજબૂત બનાવવું: હાડકાંને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.
પ્રોટીન પાવડરના નુકસાન:
- કિડનીની સમસ્યા: વધુ પ્રમાણમાં પ્રોટીન લેવાથી કિડની પર દબાણ વધી શકે છે.
- પાચન સંબંધિત સમસ્યાઓ: કેટલાક લોકોને ગેસ, ફૂલણ અથવા કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
- અન્ય પોષક તત્વોની ઉણપ: પ્રોટીન પાવડર પર વધુ આધાર રાખવાથી અન્ય પોષક તત્વોની ઉણપ થઈ શકે છે.
કેવી રીતે લેવું:
- ક્યારે લેવું: વર્કઆઉટ પહેલા અથવા પછી, સૂતા પહેલા અથવા ભોજન વચ્ચે લઈ શકાય છે.
- કેટલું લેવું: તમારા વજન, ઉંમર અને પ્રવૃત્તિના સ્તરના આધારે પ્રમાણ નક્કી કરવું જોઈએ.
- કેવી રીતે લેવું: પાણી, દૂધ અથવા ફળના રસમાં મિક્સ કરીને લઈ શકાય છે.
મહત્વની નોંધ:
- પ્રોટીન પાવડર એક પૂરક છે, સંપૂર્ણ ભોજન નથી.
- કોઈપણ પૂરક લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
- બજારમાં અનેક પ્રકારના પ્રોટીન પાવડર ઉપલબ્ધ છે, તેથી તમારી જરૂરિયાત અને બજેટ અનુસાર પસંદગી કરો.
નિષ્કર્ષ:
પ્રોટીન પાવડર સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે, પરંતુ તેને સાવધાનીપૂર્વક લેવું જોઈએ. કોઈપણ પૂરક લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી જરૂરી છે.