પિત્તાશય

પિત્તાશય શું છે?

પિત્તાશય: આપણા પાચનતંત્રનો એક મહત્વનો ભાગ

પિત્તાશય એ આપણા શરીરમાં નાની, પિઅર આકારની થેલી જેવું અંગ છે. તે આપણા યકૃતની નીચે જમણી બાજુએ આવેલું હોય છે.

પિત્તાશય શું કામ કરે છે?

• પિત્તનું સંગ્રહ: યકૃત દ્વારા બનતું પિત્ત નામનું પ્રવાહી પિત્તાશયમાં સંગ્રહ થાય છે.
• પિત્તનું સ્ત્રાવ: જ્યારે આપણે ખાવાનું ખાઈએ છીએ, ખાસ કરીને ચરબીવાળું ખોરાક, ત્યારે પિત્તાશયમાંથી પિત્ત નામનું પ્રવાહી આંતરડામાં છોડવામાં આવે છે.
• ચરબીનું પાચન: આ પિત્ત આંતરડામાં રહેલી ચરબીને નાના કણોમાં તોડવામાં મદદ કરે છે, જેથી તેને આપણું શરીર સરળતાથી શોષી શકે.

પિત્તાશયની સમસ્યાઓ

કેટલીકવાર પિત્તાશયમાં પથરી બની શકે છે. આ પથરી પિત્તાશયની નળીને બ્લોક કરી શકે છે અને દુખાવો, ઉબકા, ઉલટી જેવા લક્ષણો થઈ શકે છે. ગંભીર કિસ્સામાં સર્જરી કરવી પડી શકે છે.

પિત્તાશયની સંભાળ

• આરોગ્યપ્રદ આહાર: ફાઇબરયુક્ત, ચરબી ઓછીવાળું અને શાકભાજી ભરપૂર આહાર લેવું.
• મધ્યમ વજન: વધુ વજન હોય તો તે ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવો.
• નિયમિત કસરત: રોજબરોજ થોડીક કસરત કરવી.
• પાણી પીવું: દિવસભર પૂરતું પાણી પીવું.

જો તમને પિત્તાશય સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય તો તમારા ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે.

પિત્તાશય શું કામ કરે છે?

પિત્તાશય આપણા શરીરમાં એક નાની, પિઅર આકારની થેલી જેવું અંગ છે. તે આપણા યકૃતની નીચે જમણી બાજુએ આવેલું હોય છે.

પિત્તાશયનું મુખ્ય કામ છે:

• પિત્તનું સંગ્રહ: આપણું યકૃત એક પીળાશ પડતા પ્રવાહી બનાવે છે, જેને પિત્ત કહેવાય છે. આ પિત્ત પિત્તાશયમાં સંગ્રહ થાય છે.
• પિત્તનું સ્ત્રાવ: જ્યારે આપણે ખાવાનું ખાઈએ છીએ, ખાસ કરીને ચરબીવાળું ખોરાક, ત્યારે પિત્તાશયમાંથી પિત્ત આંતરડામાં છોડવામાં આવે છે.
• ચરબીનું પાચન: આ પિત્ત આંતરડામાં રહેલી ચરબીને નાના કણોમાં તોડવામાં મદદ કરે છે, જેથી તેને આપણું શરીર સરળતાથી શોષી શકે.

સરળ ભાષામાં કહીએ તો, પિત્તાશય એક એવું અંગ છે જે આપણે જે ખાઈએ છીએ તેને પચાવવામાં મદદ કરે છે. ખાસ કરીને ચરબીવાળા ખોરાકને પચાવવામાં તેનું મહત્વનું યોગદાન હોય છે.

પિત્તાશયની સમસ્યાઓ:

પિત્તાશય એ આપણા શરીરમાં એક નાની, પિઅર આકારની થેલી જેવું અંગ છે. તે આપણા યકૃતની નીચે જમણી બાજુએ આવેલું હોય છે. તેનું મુખ્ય કામ ખાવાનું પચાવવામાં મદદ કરવાનું છે, ખાસ કરીને ચરબીવાળું ખોરાક.

પિત્તાશયની સૌથી સામાન્ય સમસ્યા છે પિત્તાશયની પથરી.

પિત્તાશયની પથરી શું છે?

પિત્તાશયમાં રહેલું પિત્ત ક્યારેક ઘન થઈને નાના પથ્થર જેવા બની શકે છે. આને જ પિત્તાશયની પથરી કહેવાય છે. આ પથરી નાની અથવા મોટી કદની હોઈ શકે છે.

પિત્તાશયની પથરીના કારણો:

• કોલેસ્ટ્રોલનું વધુ પ્રમાણ: જ્યારે પિત્તમાં કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધુ હોય ત્યારે પથરી બનવાની શક્યતા વધી જાય છે.
• પિત્તમાં પાણીનું પ્રમાણ ઓછું હોવું: જ્યારે પિત્તમાં પાણીનું પ્રમાણ ઓછું હોય ત્યારે પણ પથરી બની શકે છે.
• પિત્તમાં બિલીરૂબિનનું પ્રમાણ વધુ હોવું: બિલીરૂબિન એક પીળો રંગનો રસાયણ છે જે લાલ રક્તકણો તૂટવાથી બને છે. જ્યારે પિત્તમાં બિલીરૂબિનનું પ્રમાણ વધુ હોય ત્યારે પણ પથરી બની શકે છે.
• આનુવંશિક કારણો: કેટલીકવાર પરિવારમાં પિત્તાશયની પથરી ચાલતી આવે છે.
• મધુપ્રમેહ, મેદસ્વીપણા અને ગર્ભાવસ્થા: આ બધી સ્થિતિઓ પિત્તાશયની પથરી થવાનું જોખમ વધારે છે.

પિત્તાશયની પથરીના લક્ષણો:

• દુખાવો: જમણા ઉપરના પેટમાં તીવ્ર દુખાવો થવો.
• ઉબકા અને ઉલટી: ખાવાનું ખાધા પછી ઉબકા અને ઉલટી થવી.
• પીળાશ પડતું ત્વચા અને આંખો: જો પથરી પિત્તાશયની નળીને બ્લોક કરે તો ત્વચા અને આંખો પીળાશ પડતી થઈ શકે છે.
• જઠરાગ્નિમાં ખલેલ: ખાવામાં રસ ન લાગવો, પેટ ફૂલવું અને ઓડકાર આવવા.

પિત્તાશયની પથરીનું નિદાન:

• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ: આ એક સરળ અને પીડારહિત પરીક્ષણ છે જેનાથી પિત્તાશયમાં પથરી હોય તો તે દેખાઈ આવે છે.
• CT સ્કેન: આ પરીક્ષણથી પિત્તાશય અને તેની આસપાસના અંગોની સ્પષ્ટ તસવીર મળે છે.
• એમઆરઆઈ: આ પરીક્ષણથી પિત્તાશય અને તેની આસપાસના અંગોની વધુ વિગતવાર તસવીર મળે છે.

પિત્તાશયની પથરીની સારવાર:

• દવાઓ: કેટલીકવાર દવાઓની મદદથી પથરીને ઓગાળી શકાય છે.
• લેપ્રોસ્કોપિક સર્જરી: આ સર્જરીમાં નાના કાપા દ્વારા પિત્તાશયને કાઢી નાખવામાં આવે છે.
• ઓપન સર્જરી: જો લેપ્રોસ્કોપિક સર્જરી શક્ય ન હોય તો ઓપન સર્જરી કરવામાં આવે છે.

જો તમને પિત્તાશય સંબંધિત કોઈ પણ પ્રકારની સમસ્યા હોય તો તરત જ તમારા ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.

પિત્તાશયની સંભાળ: સ્વસ્થ રહેવા માટેનાં ઉપાયો

પિત્તાશય આપણા શરીરનો એક મહત્વનો ભાગ છે. તેની સારી કામગીરી માટે યોગ્ય આહાર અને જીવનશૈલી જરૂરી છે.

પિત્તાશયની સંભાળ માટેનાં ઉપાયો:

• આરોગ્યપ્રદ આહાર:
  • ફાઇબરયુક્ત ખોરાક: ફળો, શાકભાજી અને અનાજ જેવા ફાઇબરયુક્ત ખોરાક લેવા.
  • ચરબી ઓછીવાળો ખોરાક: વધુ પડતી ચરબીવાળો ખોરાક ટાળવો.
  • સંતુલિત આહાર: તમામ પ્રકારના પોષક તત્વો મળે તેવો આહાર લેવો.
• મધ્યમ વજન: વધુ વજન હોય તો તે ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવો.
• નિયમિત કસરત: રોજબરોજ થોડીક કસરત કરવી.
• પાણી પીવું: દિવસભર પૂરતું પાણી પીવું.
• તણાવ ઓછો કરવો: તણાવ પિત્તાશયની સમસ્યાઓ વધારી શકે છે, તેથી તણાવ ઓછો કરવાના પ્રયાસ કરવા.
• નિયમિત સ્વાસ્થ્ય તપાસ: વર્ષમાં એકવાર ડૉક્ટરની સલાહ લેવી.

પિત્તાશયની સમસ્યાઓથી બચવા માટે આ ઉપાયો અપનાવવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

પિત્તરસ ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે?

પિત્તરસ આપણા શરીરમાં યકૃતમાં ઉત્પન્ન થાય છે. યકૃત એક મહત્વનું અંગ છે જે ઘણા બધા કામ કરે છે, જેમાં પિત્તરસનું ઉત્પાદન પણ સામેલ છે.

પિત્તરસ શું છે અને તે શું કામ કરે છે?

• પિત્તરસ: એક પીળાશ પડતો પ્રવાહી છે જે ચરબીને પચાવવામાં મદદ કરે છે.
• યકૃતમાં ઉત્પાદન: યકૃતમાં બન્યા પછી પિત્તરસ પિત્તાશયમાં સંગ્રહ થાય છે.
• પિત્તાશય: એક નાની થેલી જેવી રચના છે જે યકૃતની નીચે જમણી બાજુએ આવેલી હોય છે.
• પાચનમાં ભૂમિકા: જ્યારે આપણે ખાવાનું ખાઈએ છીએ, ખાસ કરીને ચરબીવાળું ખોરાક, ત્યારે પિત્તાશયમાંથી પિત્તરસ આંતરડામાં છોડવામાં આવે છે. આ પિત્તરસ આંતરડામાં રહેલી ચરબીને નાના કણોમાં તોડવામાં મદદ કરે છે, જેથી તેને આપણું શરીર સરળતાથી શોષી શકે.

સરળ ભાષામાં કહીએ તો, પિત્તરસ એક પ્રકારનું પાચન રસ છે જે ચરબીને પચાવવામાં મદદ કરે છે. આ પિત્તરસ આપણા યકૃતમાં બને છે અને પિત્તાશયમાં સંગ્રહ થાય છે.