આયર્ન

આયર્ન એટલે શું?

આયર્ન, જેને લોખંડ પણ કહેવાય છે, એ એક રાસાયણિક તત્વ છે જેનું સંકેત Fe અને અણુ ક્રમાંક 26 છે. તે પૃથ્વી પર સૌથી સામાન્ય ધાતુઓમાંની એક છે અને ઘણા ખનિજોમાં જોવા મળે છે.

લોખંડની ઘણી મહત્વપૂર્ણ લાક્ષણિકતાઓ છે:

• નરમ અને ચળકતી ધાતુ: લોખંડ એક નરમ, ચળકતી ધાતુ છે જે સહેલાઈથી ઘડાઈ શકે છે અને વિવિધ આકારોમાં ફેરવી શકાય છે. આ ગુણ તેને બાંધકામ, ઉત્પાદન અને અન્ય ઘણા ઉદ્યોગોમાં ઉપયોગી બનાવે છે.
• શક્તિ અને ટકાઉપણું: લોખંડ ખૂબ જ મજબૂત અને ટકાઉ ધાતુ છે. તે ભારે भार सहन કરી શકે છે અને ઘસારો અને જાળીથી પ્રતિરોધક છે. આ ગુણ તેને મશીનરી, વાહનો અને ઇમારતો જેવી ટકાઉ વસ્તુઓ બનાવવા માટે આદર્શ બનાવે છે.
• ચુંબકીયતા: લોખંડ એકમાત્ર સામાન્ય ધાતુ છે જે કુદરતી રીતે ચુંબકીય છે. આ ગુણ તેનો ઉપયોગ ચુંબક અને મોટરો બનાવવા માટે થાય છે.
• જૈવિક મહત્વ: લોખંડ માનવ શરીર માટે એક આવશ્યક ખનિજ છે. તે હિમોગ્લોબિનનો એક ભાગ છે, જે લાલ રક્ત કોષોને ઓક્સિજનનું પરિવહન કરવામાં મદદ કરે છે. લોખંડની ઉણપ એનિમિયા તરફ દોરી શકે છે, જે થાક અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવા લક્ષણોનું કારણ બને છે.

લોખંડનો ઉપયોગ વિવિધ પ્રકારની વસ્તુઓ બનાવવા માટે થાય છે, જેમાં શામેલ છે:

• ઇમારતો અને માળખા: લોખંડનો ઉપયોગ પુલો, ઇમારતો અને અન્ય માળખાઓ બનાવવા માટે થાય છે. તેની શક્તિ અને ટકાઉપણું તેને આ પ્રકારની એપ્લિકેશનો માટે આદર્શ બનાવે છે.
• વાહનો: લોખંડનો ઉપયોગ કાર, ટ્રક, વિમાનો અને જહાજો સહિત વિવિધ પ્રકારના વાહનો બનાવવા માટે થાય છે. તેની શક્તિ અને ટકાઉપણું તેને આ પ્રકારની એપ્લિકેશનો માટે આવશ્યક બનાવે છે.
• મશીનરી: લોખંડનો ઉપયોગ મશીનરી અને સાધનોના વિવિધ ટુકડાઓ બનાવવા માટે થાય છે. તેની શક્તિ અને ટકાઉપણું તેને આ પ્રકારની એપ્લિકેશનો માટે યોગ્ય બનાવે છે.
• ઘરેલું ઉપકરણો: લોખંડનો ઉપયોગ રેફ્રિજરેટર, સ્ટોવ અને વોશિંગ મશીન જેવા વિવિધ પ્રકારના ઘરેલું ઉપકરણો બનાવવા માટે થાય છે.

આયર્ન શેમાંથી મળે?

આપણે આયર્ન બે સ્ત્રોતો દ્વારા મેળવી શકીએ છીએ:

1. ખોરાક:

• માનસિક માંસ: ગાયનું માંસ, બકરીનું માંસ, સૂવરનું માંસ અને ઘેટાંનું માંસ આયર્નના શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોતો છે.
• પક્ષીઓ: ચિકન અને ટર્કી પણ સારા સ્ત્રોતો છે.
• માછલી: ટ્યુના, સાર્ડિન અને સૅલ્મન જેવી ચરબીયુક્ત માછલીઓમાં આયર્ન પણ સારી માત્રામાં હોય છે.
• અન્ય: ઈંડા, ડેરી ઉત્પાદનો, કઠોળ, લીલા શાકભાજી, ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને બદામમાં પણ આયર્ન હોય છે.

2. આયર્નયુક્ત પૂરક:

જો તમને ખોરાકમાંથી પૂરતું આયર્ન મળતું નથી, તો તમારે ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ આયર્નયુક્ત પૂરક લેવાની જરૂર પડી શકે છે.

આયર્નનું શોષણ વધારવા માટે ટિપ્સ:

• વિટામિન સી યુક્ત ખોરાક સાથે આયર્નયુક્ત ખોરાકનું સેવન કરો: વિટામિન સી શરીર દ્વારા આયર્નના શોષણમાં સુધારો કરે છે. આમ, ખાટા ફળો અને શાકભાજી (જેમ કે સંતરા, દ્રાક્ષ, બ્રોકોલી) ના સેવન સાથે આયર્નયુક્ત ખોરાકનું સેવન કરો.
• કૈફીન અને ટૈનિનનું સેવન મર્યાદિત કરો: ચા, કોફી અને વાઇનમાં રહેલા કૈફીન અને ટૈનિન આયર્નના શોષણમાં વિક્ષેપ કરી શકે છે.
• લોખંડના વાસણોમાં રાંધો: જો શક્ય હોય તો, લોખંડના વાસણોમાં રાંધવાથી ખોરાકમાં થોડું આયર્ન ઉમેરી શકાય છે.

આયર્નની ઉણપના લક્ષણો:

• થાક
• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
• ચક્કર આવવા
• છાતીમાં દુખાવો
• ઠંડા હાથ અને પગ
• નિસ્તેજ ત્વચા
• ભંગારા વાળ

જો તમને આમાંથી કોઈપણ લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટરને મળો કારણ કે આયર્નની ઉણપ ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.

આયર્નની ઉણપ શું છે?

આયર્નની ઉણપ એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરમાં પૂરતું આયર્ન નથી હોતું. આયર્ન હિમોગ્લોબિનનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જે લાલ રક્ત કોષોને ઓક્સિજનનું પરિવહન કરવામાં મદદ કરે છે. જો શરીરમાં પૂરતું આયર્ન ન હોય, તો માંસપેશીઓ અને અન્ય ટીશ્યુઓને પૂરતો ઓક્સિજન મળશે નહીં, જેના કારણે થાક, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને અન્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

આયર્નની ઉણપના કારણો:

• પૂરતું આયર્ન ન હોવું: આયર્નયુક્ત ખોરાક ઓછો ખાવાથી આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.
• આયર્નનું શોષણ ઓછું થવું: ક્યારેક, શરીર ખોરાકમાંથી આયર્નનું યોગ્ય રીતે શોષણ કરી શકતું નથી. આ સેલિએક રોગ, ક્રોન’સ રોગ અને અલ્સેરેટીવ કોલાઇટિસ જેવી પાચન સમસ્યાઓને કારણે થઈ શકે છે.
• રક્તસ્ત્રાવ: ભારે માસિક સ્રાવ, ગર્ભાવસ્થા, પ્રસૂતિ અને ઈજાને કારણે થતાં રક્તસ્ત્રાવથી પણ આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.
• વધુ વૃદ્ધિ: બાળકો, કિશોરો અને ગર્ભવતી મહિલાઓને વધુ આયર્નની જરૂર હોય છે, જેના કારણે તેમને આયર્નની ઉણપ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.

આયર્નની ઉણપના લક્ષણો:

• થાક
• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
• ચક્કર આવવા
• છાતીમાં દુખાવો
• ઠંડા હાથ અને પગ
• નિસ્તેજ ત્વચા
• ભંગારા વાળ
• ચીડિયાપણું
• અસામાન્ય રીતે ઝડપી શ્વાસોચ્છવાસ
• મોઢામાં ચાંદા
• તાપ
• સ્નાયુઓમાં દુખાવો

જો તમને આમાંથી કોઈપણ લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર રક્ત પરીક્ષણ દ્વારા આયર્નની ઉણપનું નિદાન કરી શકે છે.

આયર્નની ઉણપનો ઉપચાર:

આયર્નની ઉણપનો ઉપચાર સામાન્ય રીતે આયર્નયુક્ત પૂરકો લઈને કરવામાં આવે છે. ડૉક્ટર તમને યોગ્ય પ્રકાર અને આયર્નની માત્રાની ભલામણ કરશે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, આંતરિક રીતે આયર્ન આપવા માટે ઈન્જેક્શન અથવા IV ની પણ જરૂર પડી શકે છે.

આયર્નની ઉણપના કારણો શું છે?

આયર્નની ઉણપના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં શામેલ છે:

1. પૂરતું આયર્ન ન ખાવું: આ એક સામાન્ય કારણ છે, ખાસ કરીને શાકાહारीઓ અને માંસ ઓછું ખાનારા લોકો માટે. લાલ માંસ, ઘેટાંનું માંસ, માછલી, ઈંડા, કઠોળ અને લીલા શાકભાજી જેવા આયર્નથી ભરપૂર ખોરાક ઓછા ખાવાથી આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.

2. શરીર દ્વારા આયર્નનું શોષણ ન થવું: ક્યારેક, શરીર ખોરાકમાંથી આયર્નનું યોગ્ય રીતે શોષણ કરી શકતું નથી. આ સેલિએક રોગ, ક્રોન’સ રોગ અને અલ્સેરેટીવ કોલાઇટિસ જેવી પાચન સમસ્યાઓને કારણે થઈ શકે છે.

3. વધુ પડતો રક્તસ્ત્રાવ: ભારે માસિક સ્રાવ, ગર્ભાવસ્થા, પ્રસૂતિ, ઈજા અથવા ગાંઠોને કારણે થતાં રક્તસ્ત્રાવથી પણ આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.

4. વધુ વૃદ્ધિ: બાળકો, કિશોરો અને ગર્ભવતી મહિલાઓને વધુ આયર્નની જરૂર હોય છે, જેના કારણે તેમને આયર્નની ઉણપ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.

5. અન્ય તબીબી સ્થિતિઓ: કિડની રોગ, ગાંઠા, કેન્સર અને અન્ય કેટલીક તબીબી સ્થિતિઓ પણ આયર્નની ઉણપ તરફ દોરી શકે છે.

6. દવાઓ: કેટલીક દવાઓ, જેમ કે એન્ટાસિડ્સ અને એસ્પિરિન, આયર્નના શોષણમાં વિક્ષેપ કરી શકે છે.

જો તમને આયર્નની ઉણપના લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર રક્ત પરીક્ષણ દ્વારા આયર્નની ઉણપનું નિદાન કરી શકે છે અને તેનું કારણ શોધી શકે છે. ડૉક્ટર યોગ્ય સારવારની ભલામણ કરશે, જેમાં આયર્નયુક્ત પૂરકો, આહારમાં ફેરફાર અથવા અંતર્ગત તબીબી સ્થિતિનો ઉપચાર શામેલ હોઈ શકે છે.

આયર્નની ઉણપના ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?

આયર્નની ઉણપના ઘણા ચિહ્નો અને લક્ષણો હોઈ શકે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

સામાન્ય લક્ષણો:

• થાક: આયર્નની ઉણપનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ થાક છે.
• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ: શરીરમાં પૂરતું ઓક્સિજન ન હોવાને કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે.
• ચક્કર આવવા: ઓછા રક્તદબાણને કારણે ચક્કર આવી શકે છે.
• છાતીમાં દુખાવો: ઝડપી હૃદયના ધબકારાને કારણે છાતીમાં દુખાવો થઈ શકે છે.
• ઠંડા હાથ અને પગ: ઓછા રક્ત પ્રવાહને કારણે હાથ અને પગ ઠંડા થઈ શકે છે.
• નિસ્તેજ ત્વચા: ત્વચા પીળી અથવા સફેદ દેખાઈ શકે છે.
• ભંગારા વાળ: વાળ નબળા અને સરળતાથી તૂટી શકે છે.

અન્ય લક્ષણો:

• ચીડિયાપણું
• અસામાન્ય રીતે ઝડપી શ્વાસોચ્છવાસ
• મોઢામાં ચાંદા
• તાપ
• સ્નાયુઓમાં દુખાવો
• જીભમાં સોજો
• અસ્પષ્ટ વિચાર
• ઠંડા પગ
• પગમાં ઝણઝણાટી અથવા સુન્નતા

જો તમને આમાંથી કોઈપણ ચિહ્નો અથવા લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર રક્ત પરીક્ષણ દ્વારા આયર્નની ઉણપનું નિદાન કરી શકે છે અને તેનું કારણ શોધી શકે છે. ડૉક્ટર યોગ્ય સારવારની ભલામણ કરશે, જેમાં આયર્નયુક્ત પૂરકો, આહારમાં ફેરફાર અથવા અંતર્ગત તબીબી સ્થિતિનો ઉપચાર શામેલ હોઈ શકે છે.

આયર્નની ઉણપની સારવાર શું છે?

આયર્નની ઉણપની સારવારનું મુખ્ય ધ્યેય શરીરમાં આયર્નનું સ્તર વધારવાનું છે. ડૉક્ટર ઉણપના કારણ અને તમારી વ્યક્તિગત સ્થિતિના આધારે શ્રેષ્ઠ સારવાર વિકલ્પની ભલામણ કરશે.

સામાન્ય સારવારમાં શામેલ છે:

1. આયર્નયુક્ત પૂરકો: આ ગોળીઓ, કેપ્સ્યુલ અથવા પ્રવાહી સ્વરૂપમાં આવે છે. ડૉક્ટર તમને યોગ્ય પ્રકાર અને આયર્નની માત્રાની ભલામણ કરશે.

2. આહારમાં ફેરફાર: આયર્નથી ભરપૂર ખોરાક ખાવાથી શરીર દ્વારા આયર્નનું શોષણ વધારવામાં મદદ મળી શકે છે. આયર્નયુક્ત ખોરાકના કેટલાક ઉદાહરણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• માનસિક માંસ: ગાયનું માંસ, બકરીનું માંસ, સૂવરનું માંસ અને ઘેટાંનું માંસ
• પક્ષીઓ: ચિકન અને ટર્કી
• માછલી: ટ્યુના, સાર્ડિન અને સૅલ્મન જેવી ચરબીયુક્ત માછલી
• અન્ય: ઈંડા, ડેરી ઉત્પાદનો, કઠોળ, લીલા શાકભાજી, ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને બદામ

3. ઈન્ટ્રાવેનસ (IV) આયર્ન: ગંભીર આયર્નની ઉણપવાળા કે જેઓ મૌખિક પૂરકો લઈ શકતા નથી તેમના માટે આ એક વિકલ્પ છે. IV દ્વારા આયર્ન સીધું શરીરમાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે.

સારવાર દરમિયાન, ડૉક્ટર તમારા આયર્નના સ્તરનું નિયમિતપણે નિરીક્ષણ કરશે. એકવાર તમારા આયર્નનું સ્તર સામાન્ય થઈ જાય, પછી તમારે ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવે તેટલા સમય સુધી પૂરકો લેવાની જરૂર પડી શકે છે.

આયર્નની ઉણપને રોકવા માટે ટિપ્સ:

• આયર્નયુક્ત ખોરાક ખાઓ: માંસ, માછલી, ઈંડા, કઠોળ, લીલા શાકભાજી, ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને બદામ જેવા આયર્નથી ભરપૂર ખોરાકનો સમાવેશ કરો.
• વિટામિન સી યુક્ત ખોરાક સાથે આયર્નયુક્ત ખોરાકનું સેવન કરો: વિટામિન સી શરીર દ્વારા આયર્નના શોષણમાં સુધારો કરે છે. આમ, ખાટા ફળો અને શાકભાજી (જેમ કે સંતરા, દ્રાક્ષ, બ્રોકોલી) ના સેવન સાથે આયર્નયુક્ત ખોરાકનું સેવન કરો.
• કૈફીન અને ટૈનિનનું સેવન મર્યાદિત કરો: ચા, કોફી અને વાઇનમાં રહેલા કૈફીન અને ટૈનિન આયર્નના શોષણમાં વિક્ષેપ કરી શકે છે.

જો તમને પૂરતું આયર્ન ન મળે તો શું થાય?

આયર્નની ઉણપ એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરમાં પૂરતું આયર્ન નથી હોતું. આયર્ન હિમોગ્લોબિનનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જે લાલ રક્ત કોષોને ઓક્સિજનનું પરિવહન કરવામાં મદદ કરે છે. જો શરીરમાં પૂરતું આયર્ન ન હોય, તો માંસપેશીઓ અને અન્ય ટીશ્યુઓને પૂરતો ઓક્સિજન મળશે નહીં, જેના કારણે થાક, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને અન્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

આયર્નની ઉણપના કારણો:

• પૂરતું આયર્ન ન ખાવું: આ એક સામાન્ય કારણ છે, ખાસ કરીને શાકાહારીઓ અને માંસ ઓછું ખાનારા લોકો માટે. લાલ માંસ, ઘેટાંનું માંસ, માછલી, ઈંડા, કઠોળ અને લીલા શાકભાજી જેવા આયર્નથી ભરપૂર ખોરાક ઓછા ખાવાથી આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.
• શરીર દ્વારા આયર્નનું શોષણ ન થવું: ક્યારેક, શરીર ખોરાકમાંથી આયર્નનું યોગ્ય રીતે શોષણ કરી શકતું નથી. આ સેલિએક રોગ, ક્રોન’સ રોગ અને અલ્સેરેટીવ કોલાઇટિસ જેવી પાચન સમસ્યાઓને કારણે થઈ શકે છે.
• વધુ પડતો રક્તસ્ત્રાવ: ભારે માસિક સ્રાવ, ગર્ભાવસ્થા, પ્રસૂતિ, ઈજા અથવા ગાંઠોને કારણે થતાં રક્તસ્ત્રાવથી પણ આયર્નની ઉણપ થઈ શકે છે.
• વધુ વૃદ્ધિ: બાળકો, કિશોરો અને ગર્ભવતી મહિલાઓને વધુ આયર્નની જરૂર હોય છે, જેના કારણે તેમને આયર્નની ઉણપ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• અન્ય તબીબી સ્થિતિઓ: કિડની રોગ, ગાંઠા, કેન્સર અને અન્ય કેટલીક તબીબી સ્થિતિઓ પણ આયર્નની ઉણપ તરફ દોરી શકે છે.
• દવાઓ: કેટલીક દવાઓ, જેમ કે એન્ટાસિડ્સ અને એસ્પિરિન, આયર્નના શોષણમાં વિક્ષેપ કરી શકે છે.

આયર્નની ઉણપના લક્ષણો:

• થાક: આયર્નની ઉણપનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ થાક છે.
• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ: શરીરમાં પૂરતું ઓક્સિજન ન હોવાને કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે.
• ચક્કર આવવા: ઓછા રક્તદબાણને કારણે ચક્કર આવી શકે છે.
• છાતીમાં દુખાવો: ઝડપી હૃદયના ધબકારાને કારણે છાતીમાં દુખાવો થઈ શકે છે.

આયર્ન મેળવવા માટે શું ખાવું?

તમારા આહારમાંથી પૂરતું આયર્ન મેળવવું મહત્વપૂર્ણ છે, ખાસ કરીને જો તમને આયર્નની ઉણપ થવાનું જોખમ હોય. આયર્નના સારા સ્ત્રોતોમાં શામેલ છે:

• માનસિક માંસ: ગાયનું માંસ, બકરીનું માંસ, સૂવરનું માંસ અને ઘેટાંનું માંસ આયર્નના શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોતોમાંના કેટલાક છે. માંસમાં હેમ આયર્ન હોય છે, જે શરીર દ્વારા સરળતાથી શોષાય છે.
• પક્ષીઓ: ચિકન અને ટર્કી પણ આયર્નના સારા સ્ત્રોતો છે.
• માછલી: ટ્યુના, સાર્ડિન અને સૅલ્મન જેવી ચરબીયુક્ત માછલીમાં આયર્ન પણ સારી હોય છે. આ માછલીઓમાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ પણ હોય છે જે હૃદય માટે સ્વાસ્થ્યકર છે.
• અંડા: ઇંડા આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે, અને તેમાં પ્રોટીન અને અન્ય પોષક તત્વો પણ સારી માત્રામાં હોય છે.
• કઠોળ: કઠોળ, જેમ કે કાળા કઠોળ, કિડની બીન્સ અને લીલા દાળ, આયર્નનું સારું સ્ત્રોત છે. તેઓ ફાઇબર અને પ્રોટીનના સારા સ્ત્રોત પણ છે.
• લીલા શાકભાજી: શાકભાજી જેમ કે પાલક, કોલાર્ડ સાગ અને બ્રોકોલી આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે. આ શાકભાજીમાં વિટામિન સી પણ હોય છે, જે શરીર દ્વારા આયર્નના શોષણમાં સુધારો કરવામાં મદદ કરે છે.
• ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને બદામ: ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને બદામ, જેમ કે બદામ, કાજુ અને કિસમિસ, આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે. તેઓ ફાઇબર અને પ્રોટીનના સારા સ્ત્રોત પણ છે.

આયર્નથી ભરપૂર ખોરાક ખાવા ઉપરાંત, તમે આયર્નના શોષણમાં સુધારો કરવા માટે અન્ય વસ્તુઓ પણ કરી શકો છો. વિટામિન સી યુક્ત ખોરાક સાથે આયર્નયુક્ત ખોરાક ખાઓ, જેમ કે ખાટા ફળો અને શાકભાજી. કૈફીન અને ટૈનિનનું સેવન મર્યાદિત કરો, જે ચા, કોફી અને વાઇનમાં જોવા મળે છે, કારણ કે તેઓ આયર્નના શોષણમાં વિક્ષેપ કરી શકે છે.

જો તમને વધારે આયર્ન મળે તો શું થાય?

જો તમને વધુ પડતું આયર્ન મળે તો તે આયર્ન ઝેરીતા તરીકે ઓળખાય છે. આ એક ગંભીર સ્થિતિ હોઈ શકે છે જેના જીવલેણ પરિણામો આવી શકે છે.

આયર્ન ઝેરીતાના કારણો:

• વધુ પડતા આયર્નયુક્ત પૂરકો લેવા: આ સૌથી સામાન્ય કારણ છે, ખાસ કરીને બાળકોમાં જેઓ આકસ્મિક રીતે પૂરકો ગળી જાય છે.
• આહારમાંથી વધુ પડતું આયર્નનું સેવન: લાલ માંસ, યકૃત અને અન્ય આંતરિક અંગો જેવા આયર્નથી ભરપૂર ખોરાકનું વધુ પડતું સેવન ઓછા સામાન્ય કારણોમાંનું એક છે.
• ચિકિત્સાકીય સ્થિતિઓ: કેટલીક ચિકિત્સાકીય સ્થિતિઓ, જેમ કે થેલેસેમિયા અને હેમોક્રોમેટોસિસ, શરીરમાં આયર્નના વધુ પડતા સંચય તરફ દોરી શકે છે.

આયર્ન ઝેરીતાના લક્ષણો:

• પેટમાં દુખાવો
• ઉલ્ટી
• ઝાડા
• ઉબકા
• ભૂખમાં ઘટાડો
• થાક
• સુસ્તી
• ચામડી પર પીળાશ

ગંભીર કિસ્સાઓમાં, આયર્ન ઝેરીતા નીચેના લક્ષણો તરફ દોરી શકે છે:

• જીવલેણ હૃદય ગતિ
• યોજના
• કોમા
• મૃત્યુ

જો તમને લાગે કે તમને અથવા તમારા બાળકને આયર્ન ઝેરીતા થઈ હોઈ શકે છે, તો તાત્કાલિક તબીબી સહાય લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

આયર્ન ઝેરીતાને રોકવા માટે ટિપ્સ:

• બાળકોની પહોંચથી દૂર આયર્નયુક્ત પૂરકો રાખો.
• તમારા ડૉક્ટરની સલાહ વિના આયર્નયુક્ત પૂરકો ન લો.
• આહારમાંથી આયર્નનું સંતુલિત સેવન કરો.
• જો તમને કોઈ તબીબી સ્થિતિ હોય જે આયર્નના વધુ પડતા સંચય તરફ દોરી શકે છે, તો તમારા ડૉક્ટરની સૂચનાઓનું પાલન કરો.