ધાધર

ધાધર શું છે?

ધાધર એ ખોપરી ઉપરની ત્વચાની એક સામાન્ય સમસ્યા છે. આમાં ખોપરી ઉપરની ત્વચાની ઉપર સફેદ કે પીળા રંગના નાના-નાના કણો જોવા મળે છે. આ કણો ખોપરી ઉપરની ત્વચાની નીચેથી ઉપર આવે છે અને વાળ સાથે ચોંટી જાય છે. ધાધરથી વાળ ખરવા, ખોપરી ઉપર ખંજવાળ થવી અને ચામડી લાલ થવી જેવી સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.

ધાધર થવાના કારણો:

• તેલયુક્ત ત્વચા: જો તમારી ખોપરી ઉપરની ત્વચા ખૂબ તેલયુક્ત હોય તો ધાધર થવાની શક્યતા વધી જાય છે.
• ખમીર: ખોપરી ઉપરના ત્વચા પર રહેલા એક પ્રકારના ખમીરના વધુ પ્રમાણમાં વૃદ્ધિ થવાથી ધાધર થઈ શકે છે.
• સૂકી ત્વચા: કેટલીક વખત ખૂબ સૂકી ત્વચા પણ ધાધરનું કારણ બની શકે છે.
• અન્ય ત્વચા રોગો: સોરાયસિસ અને એક્ઝિમા જેવા ત્વચા રોગો પણ ધાધરનું કારણ બની શકે છે.
• તણાવ: વધુ પડતો તણાવ પણ ધાધરનું કારણ બની શકે છે.
• ખોરાક: કેટલાક ખોરાક જેવા કે ખાંડ, મસાલાવાળા ખોરાક અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ ખાવાથી ધાધર વધી શકે છે.

ધાધરના ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?

ધાધર એ એક સામાન્ય ત્વચાની સમસ્યા છે જેમાં ત્વચા લાલ, ખંજવાળવાળી અને સૂકી બને છે. ધાધરના ચિહ્નો અને લક્ષણો વ્યક્તિએ વ્યક્તિએ અલગ અલગ હોઈ શકે છે અને તે ધાધરના પ્રકાર પર પણ આધાર રાખે છે.

ધાધરના સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો:

• લાલ થયેલી ત્વચા: ધાધરવાળું વિસ્તાર લાલ થઈ જાય છે.
• ખંજવાળ: ખંજવાળ ધાધરનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે.
• સૂકી ત્વચા: ત્વચા ખરબચડી અને ખૂબ જ સૂકી બને છે.
• ફોલ્લા: કેટલાક કિસ્સામાં, ત્વચા પર નાના ફોલ્લા થઈ શકે છે.
• ત્વચાનું છલકાવું: ખંજવાળવાના કારણે ત્વચા છલકાઈ શકે છે.
• સોજો: કેટલાક કિસ્સામાં, ત્વચા સોજી શકે છે.

ધાધરના વિવિધ પ્રકારો અને તેમના લક્ષણો:

• એટોપિક ડર્મેટાઇટિસ: આ સૌથી સામાન્ય પ્રકારનો ધાધર છે. તેમાં સામાન્ય રીતે કોણી, ઘૂંટણ અને ચહેરા પર લાલ, ખંજવાળવાળા પેચો થાય છે.
• કોન્ટેક્ટ ડર્મેટાઇટિસ: કોઈ પદાર્થ સાથે સંપર્કમાં આવવાથી થાય છે. તેમાં સામાન્ય રીતે લાલ, સોજી ગયેલી અને ખંજવાળવાળી ત્વચા થાય છે.
• ડિસહાઇડ્રોટિક ડર્મેટાઇટિસ: હાથ અને પગ પર નાના ફોલ્લા થાય છે.

ધાધરના વિવિધ પ્રકારો કયા છે?

ધાધર એટલે કે ખંજવાળવાની લાગણી સાથે થતી ત્વચાની એક સામાન્ય સમસ્યા. તેના ઘણા પ્રકારો હોય છે.

ધાધરના મુખ્ય પ્રકારો:

• એટોપિક ડર્મેટાઇટિસ: આ એક વારસાગત સ્થિતિ છે જેમાં ત્વચા સૂકી અને ખંજવાળવાળી થાય છે. બાળકોમાં આ પ્રકારનો ધાધર વધુ જોવા મળે છે.
• કોન્ટેક્ટ ડર્મેટાઇટિસ: કોઈ પદાર્થ સાથે સંપર્કમાં આવવાથી થતી એલર્જિક પ્રતિક્રિયાને કારણે આ પ્રકારનો ધાધર થાય છે. જેમ કે, સાબુ, ડિટર્જન્ટ, ધાતુઓ વગેરે.
• સોરિયાસિસ: આ એક સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગ છે જેમાં ત્વચાની કોષો ખૂબ જ ઝડપથી વધે છે અને લાલ, ખંજવાળવાળા પેચો બને છે.
• સેબોરેઇક ડર્મેટાઇટિસ: આ પ્રકારનો ધાધર માથાની ચામડી, ચહેરા અને છાતી પર જોવા મળે છે. તેમાં ચામડી લાલ અને ખંજવાળવાળી થાય છે અને તેના પર પોપડા જામી જાય છે.
• સ્ટેફિલોકોકલ ઇન્ફેક્શન: બેક્ટેરિયાના ચેપને કારણે પણ ધાધર થઈ શકે છે.
• કીટોના કરડવાથી: મચ્છર, માખી વગેરેના કરડવાથી પણ ધાધર થઈ શકે છે.

ધાધરની સારવાર:

ધાધરની સારવાર તેના પ્રકાર અને ગંભીરતા પર આધારિત હોય છે. ડૉક્ટર તમને ક્રીમ, મલમ, એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ અથવા કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ જેવી દવાઓ સૂચવી શકે છે. ગંભીર કિસ્સામાં, ડૉક્ટર તમને મૌખિક દવાઓ અથવા ઇન્જેક્શન આપી શકે છે.

ધાધરની સારવાર માટે તમે ઘરેલુ ઉપચારો અજમાવી શકો છો અથવા તો ડૉક્ટરની સલાહ લઈ શકો છો.

• ઘરેલુ ઉપચારો:
  • એપલ સાઇડર વિનેગર: એપલ સાઇડર વિનેગરમાં એન્ટિફંગલ ગુણધર્મો હોય છે જે ધાધર દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
  • નીમનું તેલ: નીમનું તેલ એક કુદરતી એન્ટિસેપ્ટિક છે જે ધાધર દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
  • એલોવેરા જેલ: એલોવેરા જેલ ખોપરી ઉપરની ત્વચાને શાંત કરે છે અને ધાધર દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
• ડૉક્ટરની સલાહ:
  • ડૉક્ટર તમને ધાધર માટે ખાસ શેમ્પૂ અથવા ક્રીમ આપી શકે છે.
  • જો ધાધર ગંભીર હોય તો ડૉક્ટર તમને દવા આપી શકે છે.

ધાધર માટે કઈ દવાઓ ઉપલબ્ધ છે?

ધાધર માટે ઉપલબ્ધ દવાઓ તેના પ્રકાર અને ગંભીરતા પર આધારિત હોય છે. સામાન્ય રીતે ડૉક્ટર નીચેની દવાઓ સૂચવી શકે છે:

• ક્રીમ અને મલમ:
  • કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ: આ પ્રકારની ક્રીમ ખંજવાળ અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, હાઇડ્રોકોર્ટિસોન, ત્રિએમસિનોલોન.
  • એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ: આ દવાઓ ખંજવાળ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
  • મોઇશ્ચરાઇઝર: ત્વચાને નરમ અને હાઇડ્રેટેડ રાખવા માટે.
  • એન્ટિફંગલ ક્રીમ: જો ધાધર ફૂગના ચેપને કારણે હોય તો.
• મૌખિક દવાઓ:
  • એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ: ખંજવાળ ઘટાડવા માટે.
  • કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ: ગંભીર કિસ્સામાં સોજો અને બળતરા ઘટાડવા માટે.
  • ઇમ્યુનોસપ્રેસન્ટ્સ: પસોરિયાસિસ જેવા સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગોમાં.
• બાયોલોજિકલ દવાઓ: ગંભીર પસોરિયાસિસ અને અન્ય સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગોમાં.

કઈ દવા તમારા માટે યોગ્ય છે તે નક્કી કરવા માટે તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

ધ્યાનમાં રાખવાની મહત્વની બાબતો:

• દરેક દવાના સાઇડ ઇફેક્ટ હોય છે.
• કોઈપણ દવા લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
• દવાઓને ડૉક્ટરની સૂચના મુજબ જ લો.
• જો તમને કોઈ અસામાન્ય લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરને જણાવો.

સ્વયં નિદાન અને સારવાર ન કરો.

ધાધરની સારવાર માટે ઘરેલુ ઉપચારો:

• ઓટમીલ બાથ: આ ત્વચાને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે.
• એલોવેરા જેલ: ત્વચાને ઠંડક આપે છે અને સોજો ઘટાડે છે.
• નારિયેળનું તેલ: ત્વચાને મોઇશ્ચરાઇઝ કરે છે.
• લીંબુનો રસ: તેમાં એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો છે.

નોંધ: ઘરેલુ ઉપચારો માત્ર વધારાના ઉપાય તરીકે કરવા જોઈએ. ડૉક્ટરની સલાહ લીધા વિના કોઈપણ ઘરેલુ ઉપચાર ન કરો.

ધાધરથી બચવાના ઉપાયો:

• નિયમિત રીતે વાળ ધોવા
• હળવા શેમ્પૂનો ઉપયોગ કરવો
• ખોપરી ઉપરની ત્વચાને સ્ક્રબ કરવી
• તણાવ ઓછો કરવો
• સંતુલિત આહાર લેવો

ધાધર ન થાય તે માટે શુ કાળજી રાખવી?

ધાધર થવાનું ટાળવા માટે તમે નીચેની કાળજી રાખી શકો છો:

શારીરિક કાળજી:

• સારી સ્વચ્છતા: નિયમિત સ્નાન કરો, ખાસ કરીને કસરત કર્યા પછી અથવા પરસેવો થયા પછી.
• સૂકા કપડા પહેરો: ભીના કપડા પહેરવાથી ચામડીને નુકસાન થઈ શકે છે.
• સંતુલિત આહાર: તમારા આહારમાં વિટામિન અને ખનિજ પદાર્થોથી ભરપૂર ખોરાક લો.
• પાણી પીવો: પુરતું પાણી પીવાથી ત્વચા હાઇડ્રેટેડ રહે છે.
• વજન નિયંત્રણ: વધારે વજન હોવાથી ચામડી પર દબાણ વધે છે અને ધાધર થવાની શક્યતા વધી શકે છે.
• કસરત: નિયમિત કસરત કરવાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને ત્વચા સ્વસ્થ રહે છે.
• તણાવ ઓછો કરો: તણાવથી ધાધર થવાની શક્યતા વધી શકે છે. યોગ, ધ્યાન જેવી તકનીકો અજમાવી શકો છો.

ચામડીની કાળજી:

• મોઇશ્ચરાઇઝર: નિયમિત રીતે મોઇશ્ચરાઇઝર લગાવો.
• સનસ્ક્રીન: ઘરની બહાર નીકળતી વખતે સનસ્ક્રીન લગાવો.
• કપડા: કપાસ જેવા કુદરતી કાપડ પહેરો.
• ગરમ પાણીથી સ્નાન ન કરો: ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવાથી ત્વચા સૂકી થઈ શકે છે.
• ખંજવાળ ન કરો: ખંજવાળવાથી ધાધર વધુ બગડી શકે છે.

જો ધાધર વધુ બગડે તો:

• ડૉક્ટરની સલાહ લો: ડૉક્ટર તમને યોગ્ય દવા અથવા ક્રીમ સૂચવી શકે છે.

ધાધરને રોકવા માટેની ટિપ્સ:

• ત્વચાને સૂકી થતી અટકાવવા માટે નિયમિત રીતે મોઇશ્ચરાઇઝરનો ઉપયોગ કરો.
• ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવાનું ટાળો.
• ખંજવાળવાનું ટાળો.
• એવા કપડા પહેરો જે ત્વચાને પરેશાન ન કરે.
• તણાવ ઓછો કરવાનો પ્રયાસ કરો.

ધાધર અને ખરજવા માં શું તફાવત?

ધાધર અને ખરજવા બંને ત્વચાની સમસ્યાઓ છે, પરંતુ તેમની વચ્ચે કેટલાક નોંધપાત્ર તફાવતો છે.

ધાધર (Eczema):

• કારણ: આનુવંશિકતા, એલર્જી, શુષ્ક ત્વચા, તણાવ, કેટલીક દવાઓ વગેરે.
• લક્ષણો: લાલ થયેલી ત્વચા, ખંજવાળ, સૂકા પેચ, ફોલ્લા, ત્વચાનું છલકાવું.
• પ્રકારો: એટોપિક ડર્મેટાઇટિસ, કોન્ટેક્ટ ડર્મેટાઇટિસ, ડિસહાઇડ્રોટિક ડર્મેટાઇટિસ વગેરે.
• સારવાર: કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ, એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ, મોઇશ્ચરાઇઝર, ઇમ્યુનોસપ્રેસન્ટ્સ વગેરે.

ખરજવા (Scabies):

• કારણ: ખરજવાના જીવાત (mites) ત્વચામાં ઘૂસી જવાથી.
• લક્ષણો: તીવ્ર ખંજવાળ (ખાસ કરીને રાત્રે), લાલ ફોલ્લા, ત્વચા પર લાંબી પટ્ટીઓ જેવા નિશાન, ત્વચાનું જાડું થવું.
• સારવાર: ખરજવાની દવા (સ્કેબિસાઇડ), જેમ કે પરમેથ્રિન, બેનઝિલ બેન્ઝોએટ. ઘરમાં સફાઈ અને બધા કપડા ધોવા.
• છોતક: ખૂબ જ ચેપી, એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં સરળતાથી ફેલાય છે.

તફાવતોનો સારાંશ:

લક્ષણ	ધાધર	ખરજવા
કારણ	વિવિધ કારણો	ખરજવાના જીવાત
ખંજવાળ	હોય છે	ખૂબ જ તીવ્ર ખંજવાળ, ખાસ કરીને રાત્રે
ફોલ્લા	હોય છે	હોય છે
ત્વચા પર નિશાન	લાલ પેચ	લાંબી પટ્ટીઓ જેવા નિશાન
ચેપી	સામાન્ય રીતે નહીં	ખૂબ જ ચેપી
સારવાર	ક્રીમ, મલમ, દવાઓ	ખરજવાની દવા અને સફાઈ

નોંધ: ધાધર અને ખરજવા બંને ત્વચાની સમસ્યાઓ છે અને તેમના લક્ષણો ક્યારેક એકબીજા જેવા લાગી શકે છે. તેથી, ચોક્કસ નિદાન માટે તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

જો તમને ધાધર અથવા ખરજવા જેવી કોઈ ત્વચાની સમસ્યા હોય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.

ધાધર અને દાદર વચ્ચે શું તફાવત છે?

ધાધર અને દાદર બંને ત્વચાની સમસ્યાઓ છે, પરંતુ તેઓ અલગ અલગ કારણોસર થાય છે અને તેમના લક્ષણો પણ અલગ હોય છે.

ધાધર (Eczema):

• કારણ: આનુવંશિકતા, એલર્જી, શુષ્ક ત્વચા, તણાવ, કેટલીક દવાઓ વગેરે.
• લક્ષણો: લાલ થયેલી ત્વચા, ખંજવાળ, સૂકા પેચ, ફોલ્લા, ત્વચાનું છલકાવું.
• પ્રકારો: એટોપિક ડર્મેટાઇટિસ, કોન્ટેક્ટ ડર્મેટાઇટિસ, ડિસહાઇડ્રોટિક ડર્મેટાઇટિસ વગેરે.
• સારવાર: કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ, એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ, મોઇશ્ચરાઇઝર, ઇમ્યુનોસપ્રેસન્ટ્સ વગેરે.

દાદર (Ringworm):

• કારણ: ફૂગના ચેપથી.
• લક્ષણો: ગોળ આકારનું લાલ પેચ, ખંજવાળ, ત્વચા પર ઉંચા ભાગ, કેટલીકવાર ફોલ્લા.
• પ્રકારો: શરીરના વિવિધ ભાગો પર થાય છે, જેમ કે માથા પર, શરીર પર, પગના તળિયે.
• સારવાર: એન્ટિફંગલ ક્રીમ, મલમ અથવા ગોળીઓ.

ધાધર અને દાદર વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત:

• કારણ: ધાધર વિવિધ કારણોસર થાય છે જ્યારે દાદર ફૂગના ચેપથી થાય છે.
• આકાર: ધાધરમાં લાલ પેચ કોઈપણ આકારના હોઈ શકે છે જ્યારે દાદરમાં ગોળ આકારનું પેચ હોય છે.
• સારવાર: ધાધર અને દાદરની સારવાર અલગ અલગ હોય છે. ધાધર માટે કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ્સ અને એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સનો ઉપયોગ થાય છે જ્યારે દાદર માટે એન્ટિફંગલ દવાઓનો ઉપયોગ થાય છે.

નોંધ: ધાધર અને દાદર બંને ત્વચાની સમસ્યાઓ છે અને તેમના લક્ષણો ક્યારેક એકબીજા જેવા લાગી શકે છે. તેથી, ચોક્કસ નિદાન માટે તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

જો તમને ધાધર અથવા દાદર જેવી કોઈ ત્વચાની સમસ્યા હોય તો તરત જ ડૉક્ટરને બતાવો.

મહત્વની નોંધ:

જો ઘરેલુ ઉપચારો અને ડૉક્ટરની સલાહ લેવા છતાં પણ ધાધર દૂર ન થાય તો તમારે તરત જ ડૉક્ટરને બતાવવું જોઈએ.

આ માત્ર સામાન્ય માહિતી છે. કોઈપણ પ્રકારની સારવાર લેતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ જરૂર લેવી.