નખના રોગો

નખના રોગો શું છે?

નખના રોગો એટલે આપણા નખમાં થતા વિવિધ પ્રકારના વિકારો. આ વિકારોના કારણે નખનો રંગ, આકાર અને રચના બદલાઈ શકે છે. ઘણીવાર નખના રોગો કોઈ અંતર્ગત સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનો સંકેત હોઈ શકે છે.

નખના રોગોના કેટલાક સામાન્ય પ્રકારો:

• નખનો ફંગસ: આ સૌથી સામાન્ય નખનો રોગ છે. જેમાં નખ પીળો, જાડો અને ભૂરો થઈ જાય છે. નખની સપાટી ઉખડી જાય છે.
• સોરાયસિસ: આ એક સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગ છે જેના કારણે નખ પર સફેદ ફોલ્લા અથવા ખાંચો પડી જાય છે. નખનો રંગ પીળો થઈ શકે છે.
• એલર્જિક પ્રતિક્રિયા: કેટલીક વખત નખમાં એલર્જી થવાથી લાલાશ, સોજો અને ખંજવાળ આવી શકે છે.
• નખની ઇજા: નખ તૂટી જવા, નીચેથી ઉપડી જવા જેવી ઇજાઓના કારણે પણ નખમાં સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
• ગંભીર બીમારીઓ: કેટલીક ગંભીર બીમારીઓ જેમ કે કિડનીની બીમારી, લીવરની બીમારી, હૃદયની બીમારી નખના રંગમાં ફેરફાર કરી શકે છે.

નખના રોગોના લક્ષણો:

• નખનો રંગ બદલાવો
• નખમાં ફોલ્લા
• નખ તૂટવું
• નખ ઉખડવું
• નખમાં જાડાઈ
• નખમાં ખંજવાળ
• નખની આસપાસ સોજો

નખના રોગોના કારણો:

• ફંગસનું સંક્રમણ
• બેક્ટેરિયલ સંક્રમણ
• વાયરલ સંક્રમણ
• સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો
• ઓછું પોષણ
• દવાઓની આડઅસર
• ઇજા
• અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ

નખના રોગોનું નિદાન:

ડૉક્ટર તમારા નખની તપાસ કરીને અને તમારા મેડિકલ હિસ્ટ્રી વિશે પૂછપરછ કરીને નખના રોગનું નિદાન કરી શકે છે. જરૂર પડ્યે, તેઓ તમારા નખનું સેમ્પલ લઈને લેબોરેટરી ટેસ્ટ કરાવી શકે છે.

નખના રોગોની સારવાર:

નખના રોગની સારવાર તેના કારણ પર આધારિત હોય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં એન્ટિફંગલ દવાઓ, એન્ટિબાયોટિક દવાઓ અથવા સ્ટીરોઇડ દવાઓ આપવામાં આવી શકે છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં સર્જરીની જરૂર પડી શકે છે.

નખના રોગોને કેવી રીતે રોકી શકાય:

• હાથને સાફ રાખો.
• નખને કાપવા માટે સ્વચ્છ કાતરનો ઉપયોગ કરો.
• જૂતા પહેરતા પહેલા સોક પહેરો.
• જો તમને નખમાં ફંગસ હોય તો તમારા ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા લો.
• જો તમને કોઈ ત્વચાની બીમારી હોય તો તેની સારવાર કરાવો.

જો તમને નખમાં કોઈ સમસ્યા જોવા મળે તો તમારે તમારા ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.

નખના રોગોના પ્રકારો:

નખના રોગો આપણા નખની સુંદરતા અને સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે. આ રોગોના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે જેમ કે ફંગસ, બેક્ટેરિયા, વાયરસ, અથવા કોઈ આંતરિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા.

નખના કેટલાક સામાન્ય રોગો અને તેમના ચિત્રો:

1. નખનો ફંગસ (Onychomycosis): આ સૌથી સામાન્ય નખનો રોગ છે. જેમાં નખ પીળો, જાડો અને ભૂરો થઈ જાય છે. નખની સપાટી ઉખડી જાય છે.
2. સોરાયસિસ: આ એક સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગ છે જેના કારણે નખ પર સફેદ ફોલ્લા અથવા ખાંચો પડી જાય છે. નખનો રંગ પીળો થઈ શકે છે.
3. પેરોનીચિયા (Paronychia): આમાં નખની આસપાસની ત્વચા લાલ થઈ જાય છે અને સોજો આવે છે. આ સામાન્ય રીતે બેક્ટેરિયા અથવા ફંગસના સંક્રમણને કારણે થાય છે.
4. સબઅંગ્યુલ મેલેનોમા: આ એક પ્રકારનું ત્વચાનું કેન્સર છે જે નખમાં થાય છે. નખમાં કાળી પટ્ટી દેખાવી શકે છે.
5. નખની ઇજા: નખ તૂટી જવા, નીચેથી ઉપડી જવા જેવી ઇજાઓના કારણે પણ નખમાં સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

નખના રોગોના કારણો:

નખના રોગોના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. કેટલાક સામાન્ય કારણો નીચે મુજબ છે:

• ફંગસનું સંક્રમણ: નખના રોગોનું સૌથી સામાન્ય કારણ ફંગસ છે. ભીના અને ગરમ વાતાવરણમાં ફંગસ વધુ સરળતાથી વધે છે.
• બેક્ટેરિયાનું સંક્રમણ: કેટલીકવાર બેક્ટેરિયા પણ નખના રોગોનું કારણ બની શકે છે. ખાસ કરીને નખની આસપાસની ત્વચામાં ચીરા લાગવાથી બેક્ટેરિયાનું સંક્રમણ થઈ શકે છે.
• વાયરલ સંક્રમણ: કેટલાક વાયરસ પણ નખને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો: સોરાયસિસ જેવા સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગોને કારણે પણ નખને નુકસાન થઈ શકે છે.
• ઓછું પોષણ: કેટલાક વિટામિન્સ અને ખનિજોની ઉણપને કારણે પણ નખ નબળા પડી શકે છે અને રોગોનો ભોગ બની શકે છે.
• દવાઓની આડઅસર: કેટલીક દવાઓની આડઅસર તરીકે નખમાં ફેરફાર થઈ શકે છે.
• ઇજા: નખને લાગતી ઇજાઓ પણ નખના રોગોનું કારણ બની શકે છે.
• અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ: ડાયાબિટીસ, હૃદય રોગ, લીવરની બીમારી જેવી અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પણ નખના રોગોનું કારણ બની શકે છે.

નખના રોગોના લક્ષણો:

નખના રોગોના ઘણા લક્ષણો હોઈ શકે છે. આ લક્ષણો રોગના પ્રકાર અને ગંભીરતા પર આધારિત હોય છે.

સામાન્ય રીતે નખના રોગોના નીચેના લક્ષણો જોવા મળે છે:

• નખનો રંગ બદલાવો: નખ પીળો, ભૂરો, કાળો અથવા સફેદ થઈ શકે છે.
• નખમાં ફોલ્લા: નખની નીચે અથવા ઉપર સફેદ કે પીળા રંગના ફોલ્લા દેખાઈ શકે છે.
• નખ તૂટવું: નખ ખૂબ જ નાજુક બની જાય છે અને સરળતાથી તૂટી જાય છે.
• નખ ઉખડવું: નખ મૂળથી અલગ થઈ જાય છે અને ઉખડી જાય છે.
• નખમાં જાડાઈ: નખ જાડો અને ખરબચડો બની જાય છે.
• નખમાં ખંજવાળ: નખ અને નખની આસપાસની ત્વચામાં ખંજવાળ આવી શકે છે.
• નખની આસપાસ સોજો: નખની આસપાસની ત્વચા લાલ થઈ જાય છે અને સોજો આવી શકે છે.
• નખની સપાટીમાં ફેરફાર: નખની સપાટી ઉખડી જાય છે, ખરબચડી બની જાય છે અથવા ડિપ્રેશનવાળી બની જાય છે.

કોને નખના રોગોનું જોખમ વધારે છે?

નખના રોગો ઘણા લોકોને થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલાક લોકોને તેનું જોખમ વધુ હોય છે. આવા લોકોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• જેઓ પાણી સાથે વધુ સંપર્કમાં આવે છે: જેમ કે સ્વિમિંગ પૂલ, સ્પા, અથવા ઘરકામ કરતી વખતે.
• જેઓ ફંગસના સંક્રમણ માટે સંવેદનશીલ હોય છે: જેમ કે ડાયાબિટીસ, હૃદય રોગ અથવા રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તેવા લોકો.
• જેઓ નખને કાપવા માટે અયોગ્ય સાધનોનો ઉપયોગ કરે છે: જેમ કે બીજા લોકો સાથે કાતર શેર કરવી અથવા ગંદા સાધનોનો ઉપયોગ કરવો.
• જેઓ નખને ચાટવા અથવા કાળા કરવાની આદત ધરાવે છે: આનાથી નખને નુકસાન થાય છે અને સંક્રમણનું જોખમ વધી જાય છે.
• જેઓ ત્વચાના અન્ય રોગોથી પીડાય છે: જેમ કે સોરાયસિસ અથવા એટોપિક ત્વચાનો રોગ.
• જેઓ વૃદ્ધ છે: ઉંમર સાથે રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થાય છે, જેના કારણે નખના રોગોનું જોખમ વધી શકે છે.
• જેઓ કોઈ દવાઓ લે છે: કેટલીક દવાઓ નખને નબળા બનાવી શકે છે અને સંક્રમણનું જોખમ વધારી શકે છે.

નખના રોગોનું નિદાન કેવી રીતે કરવું?

નખના રોગોનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર કે ચામડીના રોગના નિષ્ણાત (ડર્મેટોલોજિસ્ટ) પાસે જવું જરૂરી છે. તેઓ તમારા નખની તપાસ કરશે અને તમને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછશે.

નિદાન માટેના સામાન્ય પગલાં:

• ચકાસણી: ડૉક્ટર તમારા નખને કાળજીપૂર્વક જોશે અને તેની આસપાસની ત્વચાની પણ તપાસ કરશે. તેઓ નખનો રંગ, આકાર, જાડાઈ અને સપાટી પર ધ્યાન આપશે.
• મેડિકલ હિસ્ટ્રી: તમારા ડૉક્ટર તમને તમારા સ્વાસ્થ્ય વિશે પ્રશ્નો પૂછશે, જેમ કે તમને અન્ય કોઈ ત્વચાની સમસ્યાઓ છે કે કેમ, તમે કઈ દવાઓ લો છો, અને તમારા પરિવારમાં કોઈને નખના રોગો છે કે કેમ.
• શારીરિક પરીક્ષણ: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ડૉક્ટર તમારા શરીરના અન્ય ભાગોની પણ તપાસ કરી શકે છે જેથી તેઓ નક્કી કરી શકે કે નખનો રોગ કોઈ અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા સાથે સંકળાયેલો છે કે કેમ.
• લેબોરેટરી ટેસ્ટ: જરૂર પડ્યે, ડૉક્ટર નખનું નમૂના લઈને લેબોરેટરીમાં મોકલી શકે છે. આનાથી ફંગસ, બેક્ટેરિયા અથવા અન્ય સૂક્ષ્મજીવોની હાજરીની પુષ્ટિ કરવામાં મદદ મળશે.

નિદાનમાં મદદરૂપ થતી વસ્તુઓ:

• તમારા નખના ફોટા: જો તમે તમારા નખના ફેરફારોના ફોટા લઈ શકો તો તે ડૉક્ટરને નિદાન કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
• તમારી દવાઓની યાદી: તમારા ડૉક્ટરને તમે કઈ દવાઓ લો છો તે જણાવવું મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે કેટલીક દવાઓ નખના રોગોનું કારણ બની શકે છે.
• તમારા પરિવારનો મેડિકલ ઇતિહાસ: જો તમારા પરિવારમાં કોઈને નખના રોગો હોય તો ડૉક્ટરને જણાવવું મહત્વપૂર્ણ છે.

નિદાન કેમ મહત્વપૂર્ણ છે?

સાચું નિદાન મેળવવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે યોગ્ય સારવાર પસંદ કરવામાં મદદ કરે છે. જો નિદાન થાય નહીં તો, નખનો રોગ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

નખના રોગોની સારવાર શું છે?

નખના રોગોની સારવાર તેના કારણ પર આધારિત હોય છે. કોઈ એક જ સારવાર બધા નખના રોગો માટે લાગુ પડતી નથી.

સામાન્ય રીતે નખના રોગોની સારવારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• દવાઓ:
  • એન્ટિફંગલ દવાઓ: ફંગસના સંક્રમણ માટે આ દવાઓ આપવામાં આવે છે. આ દવાઓ ગોળી, લોશન અથવા ક્રીમના રૂપમાં ઉપલબ્ધ હોય છે.
  • એન્ટિબાયોટિક્સ: બેક્ટેરિયાના સંક્રમણ માટે આ દવાઓ આપવામાં આવે છે.
  • સ્ટીરોઇડ: સોરાયસિસ જેવા સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગોમાં આ દવાઓ આપવામાં આવે છે.
• સર્જરી: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, નખને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવાની જરૂર પડી શકે છે.
• લેસર સર્જરી: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ફંગસને મારવા માટે લેસર સર્જરીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ઘરેલું ઉપચાર: ગરમ પાણી અને સોડાના મિશ્રણમાં નખને પલાળવાથી રાહત મળી શકે છે.

સારવાર પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે. કારણ કે અયોગ્ય સારવારથી સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.

નખના રોગોને રોકવા માટે નીચેની બાબતો કરી શકાય:

• હાથને સાફ રાખો.
• નખને કાપવા માટે સ્વચ્છ કાતરનો ઉપયોગ કરો.
• જૂતા પહેરતા પહેલા સોક પહેરો.
• જો તમને નખમાં ફંગસ હોય તો તમારા ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા લો.
• જો તમને કોઈ ત્વચાની બીમારી હોય તો તેની સારવાર કરાવો.
• સંતુલિત આહાર લો.
• તણાવ ઓછો કરો.

નખના રોગોની આયુર્વેદિક સારવાર શું છે?

નખના રોગોની આયુર્વેદિક સારવારમાં મુખ્યત્વે શરીરના ત્રણ દોષો (વાત, પિત્ત અને કફ)ને સંતુલિત કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવે છે. આ સાથે, સ્થાનિક ઉપચારો અને આહારમાં ફેરફારો પણ કરવામાં આવે છે.

આયુર્વેદિક સારવારના મુખ્ય પાસાઓ:

• દોષ સંતુલન: નખના રોગોના કારણને ઓળખીને, તેને સંતુલિત કરવા માટે યોગ્ય ઔષધો અને પદાર્થોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો વાત દોષ વધુ હોય તો ગરમ અને તેલયુક્ત પદાર્થોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• સ્થાનિક ઉપચાર: નખ અને તેની આસપાસની ત્વચા પર વિવિધ પ્રકારના તેલ, લેપ અને પેસ્ટ લગાડવામાં આવે છે. આમાં તુલસી, હળદર, મીઠું અને અન્ય ઔષધીય વનસ્પતિઓનો ઉપયોગ થાય છે.
• આહારમાં ફેરફાર: આહારમાં તળેલા અને મસાલેદાર ખોરાકને ઓછો કરીને, ફળો, શાકભાજી અને દૂધ જેવા પૌષ્ટિક ખોરાક પર ભાર આપવામાં આવે છે.
• પાનકર્મ: નખની આસપાસની ત્વચાને ગરમ પાણી અને ઔષધીય વનસ્પતિઓથી ધોવાથી રાહત મળે છે.
• અન્ય ઉપચારો: યોગ, આયુર્વેદિક મસાજ અને ધ્યાન જેવા ઉપચારો પણ નખના રોગોમાં ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.

નખના રોગો માટે ઉપયોગમાં લેવાતી કેટલીક ઔષધીય વનસ્પતિઓ:

• તુલસી: તેના એન્ટિસેપ્ટિક અને એન્ટિફંગલ ગુણોને કારણે નખના સંક્રમણ માટે ઉપયોગી છે.
• હળદર: તેની એન્ટિબેક્ટેરિયલ અને એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણોને કારણે નખના સોજા અને લાલાશ માટે ઉપયોગી છે.
• મેથી: તેમાં એન્ટિઓક્સિડન્ટ અને એન્ટિફંગલ ગુણો હોય છે જે નખના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
• નીમ: તેના એન્ટિસેપ્ટિક અને એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણોને કારણે નખના સંક્રમણ માટે ઉપયોગી છે.

મહત્વની નોંધ: આ માત્ર સામાન્ય માહિતી છે. કોઈપણ પ્રકારની આયુર્વેદિક સારવાર લેતા પહેલા તમારા આયુર્વેદિક ચિકિત્સકની સલાહ લેવી જરૂરી છે. કારણ કે દરેક વ્યક્તિની શારીરિક સ્થિતિ અલગ હોય છે અને તે મુજબ સારવાર પણ અલગ હોય છે.

આયુર્વેદિક સારવારના ફાયદા:

• કુદરતી અને આડઅસરોથી મુક્ત
• શરીરને અંદરથી મજબૂત બનાવે છે
• લાંબા ગાળાના ફાયદા આપે છે

જો તમને નખના કોઈ રોગ છે તો તમે આયુર્વેદિક સારવારને આધુનિક સારવાર સાથે જોડી શકો છો.

નખના રોગોનો ઘરેલું ઉપચાર શું છે?

નખના રોગો માટે ઘણા ઘરેલું ઉપચારો છે જે કુદરતી રીતે રાહત આપી શકે છે. જો કે, કોઈપણ ઘરેલું ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે. કારણ કે દરેક વ્યક્તિની સ્થિતિ અલગ હોય છે અને કોઈ એક ઉપચાર બધા માટે અસરકારક ન હોઈ શકે.

નખના રોગો માટે કેટલાક સામાન્ય ઘરેલું ઉપચારો:

• તુલસી: તુલસીના પાનને પીસીને નખ પર લગાવવાથી ફંગસ અને બેક્ટેરિયાના સંક્રમણમાં રાહત મળી શકે છે.
• હળદર: હળદરમાં એન્ટિસેપ્ટિક અને એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણો હોય છે. તેને પાણી સાથે મિક્સ કરીને પેસ્ટ બનાવીને નખ પર લગાવી શકાય છે.
• લીંબુ: લીંબુમાં વિટામિન સી હોય છે જે નખને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. લીંબુનો રસ નખ પર લગાવીને કુશન કરી શકાય છે.
• એપલ સિડર વિનેગર: તેમાં એન્ટિફંગલ અને એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણો હોય છે. તેને પાણી સાથે મિક્સ કરીને નખને પલાળી શકાય છે.
• ઓલિવ ઓઇલ: ઓલિવ ઓઇલ નખને મોઇસ્ચરાઇઝ કરે છે અને નખને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.
• બેકિંગ સોડા: બેકિંગ સોડાને પાણી સાથે મિક્સ કરીને પેસ્ટ બનાવીને નખ પર લગાવી શકાય છે. તે ફંગસના સંક્રમણમાં રાહત આપી શકે છે.

મહત્વની નોંધ:

• આ ઘરેલું ઉપચારો માત્ર વધારાના ઉપચાર તરીકે ઉપયોગમાં લેવા જોઈએ.
• જો તમને નખમાં કોઈ ગંભીર સમસ્યા હોય તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
• કોઈપણ નવી દવા અથવા ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
• જો તમને કોઈ એલર્જી હોય તો આ ઉપચારોનો ઉપયોગ કરતા પહેલા સાવધાની રાખવી જરૂરી છે.

નિષ્કર્ષ:

નખના રોગો માટે ઘણા ઘરેલું ઉપચારો ઉપલબ્ધ છે પરંતુ કોઈપણ ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

નખના રોગોમાં શું ખાવું અને શું ન ખાવું?

નખના રોગોમાં શું ખાવું અને શું ન ખાવું તે સમજવા માટે આપણે સૌપ્રથમ સમજવું જોઈએ કે નખના રોગોના કારણો શું છે. સામાન્ય રીતે, નખના રોગો ખોરાક કરતાં વધુ ફંગસ, બેક્ટેરિયાના સંક્રમણ, અથવા તો કોઈ અંતરિયાળ બીમારીને કારણે થાય છે.

જો કે, એક સંતુલિત આહાર નખને મજબૂત બનાવવામાં અને રોગો સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે.

શું ખાવું:

• પ્રોટીન: પ્રોટીન નખના વિકાસ માટે જરૂરી છે. દાળ, ચણા, મગ, માંસ, માછલી, દૂધ, દહીં વગેરે જેવા ખોરાકમાં પ્રોટીન ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.
• વિટામિન A: વિટામિન A નખને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. ગાજર, શક્કરિયા, પપૈયા, તુરિયા વગેરે જેવા ફળો અને શાકભાજીમાં વિટામિન A ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.
• વિટામિન C: વિટામિન C નખને મજબૂત બનાવવામાં અને ઝડપથી સાજા થવામાં મદદ કરે છે. લીંબુ, નારંગી, સ્ટ્રોબેરી વગેરે જેવા ફળોમાં વિટામિન C ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.
• આયર્ન: આયર્ન નખના રંગને સુધારવામાં મદદ કરે છે. પાલક, ચણા, દાળ, માંસ વગેરે જેવા ખોરાકમાં આયર્ન ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.
• ઝિંક: ઝિંક નખના વિકાસ માટે જરૂરી છે. કઠોળ, બદામ, કિસમિસ, માંસ વગેરે જેવા ખોરાકમાં ઝિંક ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.
• બાયોટિન: બાયોટિન નખને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. ઇંડાની જરદી, બદામ, માછલી વગેરે જેવા ખોરાકમાં બાયોટિન ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.

શું ન ખાવું:

• જંક ફૂડ: જંક ફૂડમાં પોષક તત્વોની ખૂબ જ ઓછી માત્રા હોય છે અને તે નખના સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.
• શુગર: વધુ પડતી શુગર નખને નબળા બનાવી શકે છે.
• પ્રોસેસ્ડ ફૂડ: પ્રોસેસ્ડ ફૂડમાં ઘણા બધા રાસાયણિક પદાર્થો હોય છે જે નખના સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.

મહત્વની નોંધ:

• નખના રોગો માટે આહાર એકમાત્ર ઉપાય નથી.
• નખના રોગોનું નિદાન અને સારવાર તમારા ડૉક્ટર દ્વારા જ કરવી જોઈએ.
• આહાર ઉપરાંત, નખની સારી રીતે સંભાળ રાખવી, હાથને સાફ રાખવા અને તણાવ ઓછો કરવો પણ જરૂરી છે.

સારાંશ:

સંતુલિત આહાર નખના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ નખના રોગો માટે આહાર એકમાત્ર ઉપાય નથી. જો તમને નખના કોઈ રોગ છે તો તમારે તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.

નખના રોગોનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?

નખના રોગોનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે નીચેના ઉપાયો કરી શકો છો:

• હાથની સ્વચ્છતા: હાથને વારંવાર સાબુ અને પાણીથી ધોવા. ખાસ કરીને ભોજન પહેલાં અને બાદમાં હાથ ધોવા જરૂરી છે.
• નખ કાપવા: નખને નિયમિત રીતે કાપવા અને સાફ રાખવા. નખને ટૂંકા રાખવાથી ગંદકી જમા થવાની શક્યતા ઓછી થાય છે.
• સાફ સાધનોનો ઉપયોગ: નખ કાપવા માટે હંમેશા સ્વચ્છ કાતરનો ઉપયોગ કરો. અન્ય લોકો સાથે કાતર શેર ન કરો.
• જૂતા: જાહેર સ્થળોએ જૂતા પહેરવા. આમ કરવાથી ફંગસના સંક્રમણનું જોખમ ઘટે છે.
• સોક: જૂતા પહેરતા પહેલા હંમેશા સોક પહેરો.
• ત્વચાની સંભાળ: ત્વચાને હંમેશા નરમ અને ભેજવાળી રાખો. ખાસ કરીને નખની આસપાસની ત્વચાને.
• રોગપ્રતિકારક શક્તિ: રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત રાખવા માટે સંતુલિત આહાર લો અને નિયમિત વ્યાયામ કરો.
• દવાઓ: જો તમે કોઈ દવા લો છો તો તમારા ડૉક્ટરને જણાવો કે તે દવા નખને અસર કરી શકે છે કે નહીં.
• સંક્રમિત વ્યક્તિઓથી દૂરી: જો તમને ખબર પડે કે કોઈ વ્યક્તિને નખનો રોગ છે તો તેમની સાથે વ્યક્તિગત વસ્તુઓ શેર ન કરો.

સારાંશ

નખના રોગો એવી સ્થિતિ છે જેમાં નખમાં વિવિધ પ્રકારના ફેરફારો જોવા મળે છે. આ ફેરફારોમાં નખનો રંગ બદલાવો, નખ તૂટવું, નખ ઉખડવું, નખમાં જાડાઈ, નખમાં ખંજવાળ, નખની આસપાસ સોજો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

નખના રોગોના કારણો:

• ફંગસ: નખના સૌથી સામાન્ય રોગોમાંનો એક ફંગલ ઇન્ફેક્શન છે. તે ભીના અને ગરમ વાતાવરણમાં વધુ થાય છે.
• બેક્ટેરિયા: કેટલીકવાર બેક્ટેરિયા પણ નખના રોગોનું કારણ બની શકે છે.
• સોરાયસિસ: આ એક સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગ છે જે નખને પણ અસર કરી શકે છે.
• દવાઓ: કેટલીક દવાઓ નખને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• પોષણની ઉણપ: કેટલીકવાર પોષણની ઉણપને કારણે પણ નખના રોગો થઈ શકે છે.
• ચોટ: નખમાં ચોટ લાગવી પણ નખના રોગોનું એક કારણ હોઈ શકે છે.

નખના રોગોના લક્ષણો:

• નખનો રંગ બદલાવો (પીળો, ભૂરો, કાળો)
• નખમાં ફોલ્લા
• નખ તૂટવું
• નખ ઉખડવું
• નખમાં જાડાઈ
• નખમાં ખંજવાળ
• નખની આસપાસ સોજો

નખના રોગોની સારવાર:

નખના રોગોની સારવાર તેના કારણ પર આધારિત હોય છે. સામાન્ય રીતે, નખના રોગોની સારવારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• દવાઓ: ફંગસના સંક્રમણ માટે એન્ટિફંગલ દવાઓ, બેક્ટેરિયાના સંક્રમણ માટે એન્ટિબાયોટિક્સ અને સોરાયસિસ માટે સ્ટીરોઇડ આપવામાં આવે છે.
• સર્જરી: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, નખને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવાની જરૂર પડી શકે છે.
• લેસર સર્જરી: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ફંગસને મારવા માટે લેસર સર્જરીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ઘરેલું ઉપચાર: ગરમ પાણી અને સોડાના મિશ્રણમાં નખને પલાળવાથી રાહત મળી શકે છે.

નખના રોગોનું નિદાન:

નખના રોગોનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર તમારા નખની તપાસ કરશે અને તમને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછશે. જરૂર પડ્યે, ડૉક્ટર નખનું નમૂના લઈને લેબોરેટરીમાં મોકલી શકે છે.

નખના રોગોનું જોખમ ઘટાડવા:

• હાથને સાફ રાખો.
• નખને કાપવા માટે સ્વચ્છ કાતરનો ઉપયોગ કરો.
• જૂતા પહેરતા પહેલા સોક પહેરો.
• જો તમને નખમાં ફંગસ હોય તો તમારા ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા લો.
• જો તમને કોઈ ત્વચાની બીમારી હોય તો તેની સારવાર કરાવો.
• સંતુલિત આહાર લો.
• તણાવ ઓછો કરો.

મહત્વની નોંધ: જો તમને નખમાં કોઈ ફેરફાર જણાય તો તમારે તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.

આ માત્ર સામાન્ય માહિતી છે. કોઈપણ પ્રકારની સારવાર લેતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.