હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ શું છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિ ખૂબ વધારે થાઇરોક્સિન (T4) અને ટ્રાઇઆયોડોથાઇરોનિન (T3) હોર્મોન્સ બનાવે છે. આ હોર્મોન્સ શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરે છે, જે હૃદય ગતિ, શરીરનું તાપમાન અને કેલરી બર્ન કરવાની દરેક ક્રિયાઓને સમાવેશ કરે છે. જ્યારે વધુ પડતા હોર્મોન્સ હોય છે, ત્યારે તે ઘણા સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના લક્ષણો:
- વજન ઘટવું છતાં ભૂખ વધવી
- થાક
- ચીડિયાપણું અથવા ઉદ્વેગ
- હાથ કંપવું
- ગરમી અસહનશીલતા
- પરસેવો વધવો
- ઝડપી અથવા અનિયમિત હૃદય ધબકારા
- ઊંઘમાં તકલીફ
- પાતળા, નાજુક વાળ
- ઝડપી વાણી
- સ્નાયુ નબળાઈ
- મેનસ્ટ્રુઅલ ચક્રમાં ફેરફાર (મહિલાઓમાં)
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કારણો:
- ગ્રેવ્સ રોગ: આ એ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. તે એક સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગ છે જેમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ થાઇરોઇડ ગ્રંથિ પર હુમલો કરે છે અને વધુ હોર્મોન્સ બનાવવાનું કારણ બને છે.
- થાઇરોઇડ ગાંઠો: ગાંઠો થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં વૃદ્ધિ છે જે વધુ હોર્મોન્સ બનાવી શકે છે.
- થાઇરાઇટિસ: આ થાઇરોઇડ ગ્રંથિનું બળતરા છે જે હોર્મોન્સના પ્રકાશનને કારણ બની શકે છે.
- કેટલીક દવાઓ
- અતિશય આયોડિનનું સેવન
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું નિદાન:
- રક્ત પરીક્ષણો: T4 અને T3 હોર્મોનના સ્તરોને માપવા માટે રક્ત પરીક્ષણો કરી શકાય છે.
- થાઇરોઇડ સ્કેન: આ પરીક્ષણમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં રેડિયોએક્ટિવ આયોડિનનો નાનો ડોઝ ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે. સ્કેન ગ્રંથિના ચિત્રો બનાવે છે અને ગાંઠો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે.
- થાઇરોઇડ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ: આ પરીક્ષણ અવાજ તરંગોનો ઉપયોગ થાઇરોઇડ ગ્રંથિના ચિત્રો બનાવવા માટે કરે છે અને ગાંઠો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કારણો શું છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કારણો:
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં શામેલ છે:
ગ્રેવ્સ રોગ: આ એ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. તે એક સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગ છે જેમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ થાઇરોઇડ ગ્રંથિ પર હુમલો કરે છે અને વધુ હોર્મોન્સ બનાવવાનું કારણ બને છે.
થાઇરોઇડ ગાંઠો: ગાંઠો થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં વૃદ્ધિ છે જે વધુ હોર્મોન્સ બનાવી શકે છે. સૌથી સામાન્ય પ્રકારની ગાંઠોને “ગરમ ગાંઠો” કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે વધુ થાઇરોક્સિનનું ઉત્પાદન કરે છે.
થાઇરાઇટિસ: આ થાઇરોઇડ ગ્રંથિનું બળતરા છે જે હોર્મોન્સના પ્રકાશનને કારણ બની શકે છે. થાઇરાઇટિસના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં વાયરલ અથવા બેક્ટેરિયલ ચેપ, દવાઓ અને થાઇરોઇડ ગ્રંથિ પર આઘાતનો સમાવેશ થાય છે.
અન્ય કારણો:
- કેટલીક દવાઓ, જેમ કે એમિઓડારોન
- અતિશય આયોડિનનું સેવન
- સૌમ્ય થાઇરોઇડ ગાંઠો (ઓછા સામાન્ય)
- કેન્સર (ખૂબ જ દુર્લભ)
તમારા હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કારણનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર તમારી તબીબી ઇતિહાસ, શારીરિક પરીક્ષા અને રક્ત પરીક્ષણો સહિતના ઘણા પરીક્ષણો કરશે.
જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ લક્ષણો અનુભવાય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કેટલાક ઓછા સામાન્ય કારણોમાં શામેલ છે:
- પિટ્યુટરી ગ્રંથિના વિકાર: પિટ્યુટરી ગ્રંથિ થાઇરોઇડ-ઉત્તેજક હોર્મોન (TSH)નું ઉત્પાદન કરે છે, જે થાઇરોઇડ ગ્રંથિને હોર્મોન્સ બનાવવાનું કહે છે. જો પિટ્યુટરી ગ્રંથિ ખૂબ વધુ TSHનું ઉત્પાદન કરે છે, તો તે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું કારણ બની શકે છે.
- થાઇરોટ્રોપિન-ઉત્પાદક એડિનોમા: આ એક પ્રકારનો ગાંઠો છે જે પિટ્યુટરી ગ્રંથિમાં વિકસે છે અને વધુ TSHનું ઉત્પાદન કરે છે.
- સ્ટ્રોમાલ ટ્યુમર: આ દુર્લભ ગાંઠો થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં વિકસે છે અને TSH અથવા T3 જેવા થાઇરો
હાઈપરથાઈરોઈડિઝમના ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના ચિહ્નો અને લક્ષણો:
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિ ખૂબ વધારે થાઇરોક્સિન (T4) અને ટ્રાઇઆયોડોથાઇરોનિન (T3) હોર્મોન્સ બનાવે છે. આ હોર્મોન્સ શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરે છે, જે હૃદય ગતિ, શરીરનું તાપમાન અને કેલરી બર્ન કરવાની દરેક ક્રિયાઓને સમાવેશ કરે છે. જ્યારે વધુ પડતા હોર્મોન્સ હોય છે, ત્યારે તે ઘણા સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કેટલાક સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણોમાં શામેલ છે:
- વજન ઘટવું છતાં ભૂખ વધવી: આ એ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે. વધુ T4 અને T3 હોર્મોન્સ શરીરને વધુ કેલરી બર્ન કરવાનું કારણ બને છે, જેનાથી વજન ઘટી શકે છે.
- થાક: હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ વાળા લોકો ઘણીવાર થાક અનુભવે છે, કારણ કે શરીર વધુ ઊર્જાનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે.
- ચીડિયાપણું અથવા ઉદ્વેગ: વધુ T4 અને T3 હોર્મોન્સ ચીડિયાપણું, ઉદ્વેગ અને અનિદ્રાનું કારણ બની શકે છે.
- હાથ કંપવું: હાથ કંપવું એ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું એક સામાન્ય લક્ષણ છે.
- ગરમી અસહનશીલતા: હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ વાળા લોકોને ઘણીવાર ગરમી અસહનશીલતા અનુભવાય છે, કારણ કે શરીર વધુ ગરમીનું ઉત્પાદન કરી રહ્યું છે.
- પરસેવો વધવો: વધુ પરસેવો એ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું એક સામાન્ય લક્ષણ છે.
- ઝડપી અથવા અનિયમિત હૃદય ધબકારા: વધુ T4 અને T3 હોર્મોન્સ હૃદય ધબકારા વધારી શકે છે અને તેને અનિયમિત બનાવી શકે છે.
- ઊંઘમાં તકલીફ: હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ વાળા લોકોને ઘણીવાર ઊંઘવામાં તકલીફ
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કેટલાક અન્ય, ઓછા સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણોમાં શામેલ છે:
- પાતળા, નાજુક વાળ
- ઝડપી વાણી
- સ્નાયુ નબળાઈ
- મેનસ્ટ્રુઅલ ચક્રમાં ફેરફાર (મહિલાઓમાં)
- દુ:ખાવો અને સ્નાયુઓમાં દુખાવો
- ડાયેરિયા
- ચહેરાનો ફૂલો
હાઈપરથાઈરોઈડિઝમનું જોખમ કોને વધારે છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ ઘણા પરિબળો દ્વારા વધી શકે છે, જેમાં શામેલ છે:
સ્ત્રી લિંગ: મહિલાઓમાં પુરુષો કરતાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ થવાનું જોખમ વધુ હોય છે.
પારિવારિક ઇતિહાસ: જો તમારા પરિવારમાં કોઈને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ હોય, તો તમને તે થવાનું જોખમ વધુ હોય છે.
સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગો: ગ્રેવ્સ રોગ એ એક સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગ છે જે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. અન્ય સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગો, જેમ કે ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસ અને વિટિલિગો, પણ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના જોખમને વધારી શકે છે.
વય: હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ 20 થી 50 વર્ષની વચ્ચેની મહિલાઓમાં સૌથી સામાન્ય છે. જો કે, તે કોઈપણ ઉંમરે થઈ શકે છે.
અન્ય પરિબળો: ધૂમ્રપાન, વધુ આયોડિનનું સેવન અને કેટલીક દવાઓ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના જોખમને વધારી શકે છે.
ગર્ભાવસ્થા: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, મહિલાઓમાં થાઇરોઇડિટિસ નામની થાઇરોઇડ ગ્રંથિનું બળતરા થવાનું જોખમ વધુ હોય છે, જે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું કારણ બની શકે છે.
જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના જોખમના પરિબળો હોય, તો નિયમિત તબીબી તપાસ કરાવવી મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર રક્ત પરીક્ષણો દ્વારા તમારા થાઇરોઇડ હોર્મોન સ્તરોનું માપન કરી શકે છે. જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ હોવાનું નિદાન થાય, તો તેને દવા, રેડિયોઆયોડિન ઉપચાર અથવા શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા સારવાર કરી શકાય છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના જોખમના કેટલાક અન્ય પરિબળોમાં શામેલ છે:
- જાતિયતા: મહિલાઓમાં પુરુષો કરતાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ થવાનું જોખમ 5 ગણું વધારે હોય છે.
- જાતિ: શ્વેત લોકોમાં અન્ય જાતિઓના લોકો કરતાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
- સ્થૂળતા: સ્થૂળ લોકોમાં સામાન્ય વજન ધરાવતા લોકો કરતાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ થવાનું જોખ
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું નિદાન કેવી રીતે કરવું?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું નિદાન ડૉક્ટર દ્વારા ઘણા પરીક્ષણો દ્વારા કરી શકાય છે, જેમાં શામેલ છે:
તબીબી ઇતિહાસ અને શારીરિક પરીક્ષણ: ડૉક્ટર તમારા લક્ષણો, તમારી તબીબી ઇતિહાસ અને તમારા પરિવારના તબીબી ઇતિહાસ વિશે પૂછશે. તેઓ તમારી શારીરિક પરીક્ષા પણ કરશે, જેમાં તમારા થાઇરોઇડ ગ્રંથિનું મૂલ્યાંકન શામેલ હોઈ શકે છે.
રક્ત પરીક્ષણો: રક્ત પરીક્ષણો થાઇરોઇડ હોર્મોન સ્તરો (T4, T3 અને TSH)નું માપન કરી શકે છે. વધુ T4 અને T3 હોર્મોન સ્તર હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનો સંકેત આપી શકે છે. ડૉક્ટર થાઇરોઇડ-ઉત્તેજક હોર્મોન (TSH) વિરોધી એન્ટિબોડીઝના સ્તરને માપવા માટે રક્ત પરીક્ષણ પણ કરી શકે છે, જે ગ્રેવ્સ રોગનું નિદાન કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
થાઇરોઇડ સ્કેન: આ પરીક્ષણમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં રેડિયોએક્ટિવ આયોડિનનો નાનો ડોઝ ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે. સ્કેન ગ્રંથિના ચિત્રો બનાવે છે અને ગાંઠો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે.
થાઇરોઇડ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ: આ પરીક્ષણ અવાજ તરંગોનો ઉપયોગ થાઇરોઇડ ગ્રંથિના ચિત્રો બનાવવા માટે કરે છે અને ગાંઠો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે.
અન્ય પરીક્ષણો: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ડૉક્ટર અન્ય પરીક્ષણો કરાવી શકે છે, જેમ કે થાઇરોઇડ ગ્રંથિના નમૂનાનો બાયોપ્સી, હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું કારણ નક્કી કરવા માટે.
જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ લક્ષણો અનુભવાય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના નિદાન માટે ઉપયોગમાં લેવાતા કેટલાક અન્ય પરીક્ષણોમાં શામેલ છે:
- થાઇરોઇડ સ્કેન્ટિગ્રાફી: આ પરીક્ષણ રેડિયોએક્ટિવ આયોડિનનો ઉપયોગ કરીને થાઇરોઇડ ગ્રંથિના ચિત્રો બનાવે છે. ગ્રંથિ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તેનું મૂલ્યાંકન કરવા અને ગાંઠો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવા માટે
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમની સારવાર શું છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમની સારવાર
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમની સારવારનું ધ્યેય થાઇરોઇડ ગ્રંથિ દ્વારા ઉત્પન્ન થતાં વધુ હોર્મોન્સનું સ્તર ઘટાડવાનું છે. હાઇપરથાઇરોઇડિઝમની સારવાર માટે ત્રણ મુખ્ય પદ્ધતિઓ છે:
દવા:
- એન્ટિ-થાઇરોઇડ દવાઓ: આ દવાઓ થાઇરોઇડ ગ્રંથિ દ્વારા હોર્મોન્સના ઉત્પાદનને અટકાવે છે. સામાન્ય એન્ટિ-થાઇરોઇડ દવાઓમાં મેથિમાઝોલ (ટેપાસોલ) અને પ્રોપાઇલથિયોયુરાસિલ (PTU) શામેલ છે. આ દવાઓ સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સુરક્ષિત માનવામાં આવે છે.
- બીટા બ્લોકર્સ: આ દવાઓ હૃદય ગતિ અને રક્તદબાણ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે, જે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કેટલાક લક્ષણોને ઘટાડી શકે છે. સામાન્ય બીટા બ્લોકર્સમાં પ્રોપ્રાનોલોલ (એટેનોલોલ), મેટોપ્રોલોલ (લોપ્રેસોર) અને બિસોપ્રોલોલ (ટેનોરમિન) શામેલ છે.
રેડિયોઆયોડિન ઉપચાર:
- આ ઉપચારમાં રેડિયોએક્ટિવ આયોડિનનો નાનો ડોઝ ગળા દ્વારા લેવામાં આવે છે. આયોડિન થાઇરોઇડ ગ્રંથિ દ્વારા શોષાય છે, જ્યાં તે ગ્રંથિના કોષોને નુકસાન પહોંચાડે છે અને હોર્મોન ઉત્પાદન ઘટાડે છે. રેડિયોઆયોડિન ઉપચાર સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ભલામણ કરવામાં આવતો નથી.
શસ્ત્રક્રિયા:
- જો અન્ય સારવાર વિકલ્પો અસરકારક ન હોય અથવા ગંભીર આડઅસરોનું કારણ બને, તો થાઇરોઇડ ગ્રંથિના એક ભાગ અથવા આખા ગ્રંથિને દૂર કરવા માટે શસ્ત્રક્રિયા કરી શકાય છે. આ શસ્ત્રક્રિયાને થાઇરાઇડેકટોમી કહેવાય છે. શસ્ત્રક્રિયા પછી, દર્દીઓને આજીવન થાઇરોઇડ હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી લેવાની જરૂર પડશે.
તમારા માટે કઈ સારવાર શ્રેષ્ઠ છે તે તમારા ડૉક્ટર તમારી ઉંમર, સંપૂર્ણ સ્વાસ્થ્ય અને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના ગંભીરતાના આધારે નક્કી કરશે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનો ઘરેલું ઉપચાર શું છે?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ એ એક ગંભીર સ્થિતિ છે જેના માટે તબીબી સારવારની જરૂર પડે છે. ઘરેલું ઉપચારો હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તેઓ સ્થિતિનો ઈલાજ કરી શકતા નથી અને તે ગંભીર આડઅસરોનું કારણ બની શકે છે.
તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કર્યા વિના કોઈપણ નવી દવા અથવા સપ્લીમેન્ટ લેવાનું શરૂ કરશો નહીં, ખાસ કરીને જો તમે પહેલેથી જ કોઈપણ દવા લઈ રહ્યા હોવ.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરવા માટે તમે કેટલીક જીવનશૈલી ફેરફારો પણ કરી શકો છો, જેમ કે:
- તમારા આહારમાં ફેરફાર કરવો: તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજનો સમાવેશ કરો અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, ખાંડ અને કેફીનનું સેવન મર્યાદિત કરો.
- વધુ આરામ કરવો: તણાવ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના લક્ષણોને વધુ ખરાબ બનાવી શકે છે, તેથી દરરોજ પૂરતી ઊંઘ લેવા અને તણાવ ઘટાડવાની તક
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે ઘણી બધી બાબતો કરી શકો છો.
જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:
- સ્વસ્થ વજન જાળવો: જો તમે વધુ વજન ધરાવો છો, તો વજન ઘટાડવાથી હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
- નિયમિત કસરત કરો: અઠવાડિયામાં મોટાભાગના દિવસોમાં ઓછામાં ઓછા 30 મિનિટ મધ્યમ-તીવ્રતાવાળી કસરત કરવાનો લક્ષ્ય રાખો.
- ધૂમ્રપાન ટાળો: ધૂમ્રપાન હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ વધારી શકે છે.
- સ્વસ્થ આહાર લો: તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજનો સમાવેશ કરો અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, ખાંડ અને કેફીનનું સેવન મર્યાદિત કરો.
- તણાવનું સંચાલન કરો: તણાવ હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના લક્ષણોને વધુ ખરાબ બનાવી શકે છે, તેથી દરરોજ પૂરતી ઊંઘ લેવા અને તણાવ ઘટાડવાની તકનીકોનો અભ્યાસ કરવા જેવી રીતે તણાવનું સંચાલન કરવાની રીતો શોધો.
નિવારણ માટે ડૉક્ટર સાથે વાત કરો:
- જો તમારા પરિવારમાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનો ઇતિહાસ હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો કે તમારા માટે નિયમિત તપાસ કરાવવી જોઈએ કે નહીં.
- જો તમને ગ્રેવ્સ રોગ અથવા થાઇરાઇડિટિસ જેવા સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગો હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો કે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના જોખમને કેવી રીતે ઘટાડવું.
- જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ જોખમના પરિબળો હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો કે તમે તેમને કેવી રીતે ઘટાડી શકો.
જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ લક્ષણો અનુભવાય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે તેવા કેટલાક અન્ય જીવનશૈલીમાં ફેરફારોમાં શામેલ છે:
- પૂરતી ઊંઘ લેવી: દરરોજ રાત્રે 7-8 કલાક ઊંઘવાનો લક્ષ્ય રાખો.
- આલ્કોહોલનું સેવન મર્યાદિત કરવું: વધુ પડતું આલ્કોહોલ પીવું
સારાંશ:
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ એ એક સ્થિતિ છે જેમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિ ખૂબ વધારે થાઇરોક્સિન (T4) અને ટ્રાઇઆયોડોથાઇરોનિન (T3) હોર્મોન્સ બનાવે છે. આ હોર્મોન્સ શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરે છે, જે હૃદય ગતિ, શરીરનું તાપમાન અને કેલરી બર્ન કરવાની દરેક ક્રિયાઓને સમાવેશ કરે છે. જ્યારે વધુ પડતા હોર્મોન્સ હોય છે, ત્યારે તે ઘણા સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
લક્ષણો:
- વજન ઘટવું છતાં ભૂખ વધવી
- થાક
- ચીડિયાપણું અથવા ઉદ્વેગ
- હાથ કંપવું
- ગરમી અસહનશીલતા
- વધુ પરસેવો
- ઝડપી અથવા અનિયમિત હૃદય ધબકારા
- ઊંઘમાં તકલીફ
- સ્નાયુ નબળાઈ
- મેનસ્ટ્રુઅલ ચક્રમાં ફેરફાર (મહિલાઓમાં)
- પતળા, નાજુક વાળ
- ઝડપી વાણી
- ઝાડા
- ચહેરાનો ફૂલો
- લાલ, ખંજવાળવાળી આંખો
જોખમના પરિબળો:
- સ્ત્રી લિંગ
- પારિવારિક ઇતિહાસ
- સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગો
- વય
- ધૂમ્રપાન
- વધુ આયોડિનનું સેવન
- કેટલીક દવાઓ
- ગર્ભાવસ્થા
નિદાન:
- તબીબી ઇતિહાસ અને શારીરિક પરીક્ષણ
- રક્ત પરીક્ષણો
- થાઇરોઇડ સ્કેન
- થાઇરોઇડ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
- અન્ય પરીક્ષણો
સારવાર:
- દવા
- રેડિયોઆયોડિન ઉપચાર
- શસ્ત્રક્રિયા
નિવારણ:
- સ્વસ્થ વજન જાળવો
- નિયમિત કસરત કરો
- ધૂમ્રપાન ટાળો
- સ્વસ્થ આહાર લો
- તણાવનું સંચાલન કરો
- જો તમારા પરિવારમાં હાઇપરથાઇરોઇડિઝમનો ઇતિહાસ હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો
- જો તમને ગ્રેવ્સ રોગ અથવા થાઇરાઇડિટિસ જેવા સ્વયં-પ્રતિરક્ષા રોગો હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો
- જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ જોખમના પરિબળો હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો
જો તમને હાઇપરથાઇરોઇડિઝમના કોઈપણ લક્ષણો અનુભવાય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે.
