દાઢ દુખતી હોય તો શું કરવું?

દાઢનો દુખાવો અચાનક અને ખૂબ જ પીડાદાયક હોઈ શકે છે. તે રોજિંદા કાર્યો જેમ કે ખાવા, પીવા અને બોલવામાં પણ મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે. દાઢ દુખાવાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમ કે દાઢ નો સડો, પેઢાનો સોજો, દાંતમાં તિરાડ, કે સંવેદનશીલતા. જો તમને દાઢ દુખતી હોય, તો અહીં કેટલાક તાત્કાલિક ઉપાયો અને કાયમી ઉકેલ માટેના સૂચનો આપવામાં આવ્યા છે.

તાત્કાલિક રાહત માટેના ઘરેલું ઉપાયો

દાંતના ડોક્ટર પાસે જતાં પહેલાં, તમે ઘરે કેટલાક ઉપાયો અજમાવી શકો છો જે દુખાવામાં રાહત આપી શકે છે:

• ગરમ મીઠાવાળા પાણીના કોગળા: એક ગ્લાસ ગરમ પાણીમાં અડધી ચમચી મીઠું નાખીને બરાબર ઓગાળી લો. આ પાણીથી દિવસમાં ઘણી વાર કોગળા કરો. મીઠું કુદરતી રીતે જંતુનાશક તરીકે કામ કરે છે અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
• લવિંગનું તેલ: લવિંગમાં યુજેનોલ (eugenol) નામનું તત્વ હોય છે જે કુદરતી પીડા નિવારક અને એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો ધરાવે છે. એક રૂના પૂમડા પર લવિંગના તેલના થોડા ટીપાં નાખીને દુખાવાવાળી દાઢ પર લગાવો. સીધું લવિંગ પણ ચાવી શકાય છે, પરંતુ તેને દુખાવાવાળી જગ્યાએ પકડી રાખવું વધુ અસરકારક છે.
• બરફનો શેક: જો દાઢના દુખાવા સાથે ચહેરા પર સોજો પણ હોય, તો એક સ્વચ્છ કપડામાં બરફના ટુકડા લપેટીને અસરગ્રસ્ત ગાલ પર ૧૫-૨૦ મિનિટ માટે રાખો.
• લસણ: લસણમાં એલિસિન (allicin) નામનું સંયોજન હોય છે જેમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો હોય છે. લસણની એક કળીને વાટીને થોડું મીઠું ઉમેરીને તેની પેસ્ટ બનાવો અને તેને દુખાવાવાળી દાઢ પર લગાવો.
• પેપરમિન્ટ ટી બેગ: એક વાપરેલી અને ઠંડી કરેલી પેપરમિન્ટ ટી બેગને દાઢ પર રાખો. પેપરમિન્ટમાં રહેલા મેન્થોલ (menthol)માં સુન્ન કરનારા ગુણધર્મો હોય છે જે દુખાવામાં રાહત આપી શકે છે.
• હાઈડ્રોજન પેરોક્સાઈડ (Hydrogen Peroxide): જો ચેપ અને દુર્ગંધને કારણે તકલીફ થતી હોય તો ૩% હાઇડ્રોજન પેરોક્સાઇડના દ્રાવણને સમાન પ્રમાણમાં પાણીમાં ભેળવીને કોગળા કરી શકાય છે. ધ્યાન રાખો કે આ દ્રાવણને ગળી ન જવું.

ક્યારે ડોક્ટરનો સંપર્ક કરવો?

ઘરેલું ઉપાયો તાત્કાલિક રાહત આપી શકે છે, પરંતુ તે દાઢ દુખાવાના મૂળ કારણને દૂર કરી શકતા નથી. જો નીચેનામાંથી કોઈ પણ લક્ષણ જણાય, તો તાત્કાલિક દાંતના ડોક્ટરનો સંપર્ક કરવો અત્યંત જરૂરી છે:

• દુખાવો ગંભીર હોય અને ઘરેલું ઉપાયોથી રાહત ન મળે.
• દુખાવો ૨ દિવસથી વધુ સમય સુધી રહે.
• તમને તાવ હોય.
• ખાવામાં કે મોં ખોલવામાં તકલીફ પડતી હોય.
• ગળવામાં મુશ્કેલી થતી હોય.
• ચહેરા પર સોજો વધતો હોય.

દાંતના ડોક્ટર શું કરી શકે છે?

દાંતના ડોક્ટર દાઢ દુખાવાના કારણનું નિદાન કરશે અને તેની યોગ્ય સારવાર કરશે. સારવારના કેટલાક સામાન્ય વિકલ્પોમાં શામેલ છે:

• સડો દૂર કરવો અને ભરણ (Filling) કરવું: જો સડાને કારણે દુખાવો હોય, તો ડોક્ટર સડો દૂર કરીને દાંતમાં ભરણ કરશે.
• રૂટ કેનાલ (Root Canal) સારવાર: જો ચેપ દાંતના પલ્પ (નસ) સુધી પહોંચી ગયો હોય, તો રૂટ કેનાલ સારવારની જરૂર પડી શકે છે.
• દાંત કાઢવો (Extraction): જો દાંતને ગંભીર નુકસાન થયું હોય અને તેને બચાવી શકાય તેમ ન હોય, તો ડોક્ટર તેને કાઢી નાખવાની સલાહ આપી શકે છે.
• પેઢાની સારવાર: જો પેઢાના રોગને કારણે દુખાવો હોય, તો પેઢાની સારવાર કરવામાં આવશે.
• એન્ટિબાયોટિક્સ: જો બેક્ટેરિયલ ચેપ હોય, તો ડોક્ટર એન્ટિબાયોટિક્સ લખી આપી શકે છે.

દાઢના દુખાવાને અટકાવવા માટેના ઉપાયો

દાઢના દુખાવાથી બચવા માટે, સારી મૌખિક સ્વચ્છતા જાળવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે:

• દિવસમાં બે વાર બ્રશ કરો: ફ્લોરાઈડયુક્ત ટૂથપેસ્ટનો ઉપયોગ કરીને દિવસમાં બે વાર બ્રશ કરો.
• રોજ ફ્લોસ કરો: દાંતની વચ્ચે ફસાયેલા ખોરાકના કણો અને પ્લેકને દૂર કરવા માટે રોજ ફ્લોસ કરો.
• નિયમિત ડેન્ટલ ચેક-અપ: વર્ષમાં ઓછામાં ઓછા બે વાર દાંતના ડોક્ટર પાસે તપાસ કરાવો.
• ખાંડવાળા ખોરાક અને પીણાં ટાળો: ખાંડવાળા ખોરાક અને પીણાં સડાનું કારણ બની શકે છે.
• પૂરતું પાણી પીવો: પાણી મોંને સ્વચ્છ રાખવામાં મદદ કરે છે.

યાદ રાખો, દાઢનો દુખાવો એ એક સંકેત છે કે તમારા મોંમાં કંઈક ખોટું છે. ઘરેલું ઉપાયો માત્ર તાત્કાલિક રાહત આપી શકે છે, પરંતુ કાયમી ઉકેલ માટે દાંતના ડોક્ટરની સલાહ લેવી અનિવાર્ય છે. તમારા દાંતનું ધ્યાન રાખો અને સ્વસ્થ મોં માટે નિયમિત તપાસ કરાવો.