કેનેરી તરબૂચ
કેનેરી તરબૂચ એટલે શુ?
કેનેરી તરબૂચ એક મોટા કદનું, તેજસ્વી પીળા રંગનું લંબગોળ તરબૂચ છે, જેની અંદરનો ગર આછા લીલાથી સફેદ રંગનો હોય છે. તેને શિયાળુ તરબૂચ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જો કે તેની ખેતી ઉનાળામાં થાય છે. તેનું નામ કેનેરી પક્ષીના પીળા રંગ પરથી પડ્યું છે.
કેનેરી તરબૂચની કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ:
- દેખાવ: તે બહારથી ચળકતા પીળા રંગનું અને અંદરથી આછા લીલા કે સફેદ રંગનું હોય છે. તેની છાલ થોડી ખરબચડી અને મીણ જેવી લાગે છે.
- સ્વાદ: તેનો સ્વાદ મધુર અને થોડો તીખો હોય છે, જે હનીડ્યૂ તરબૂચ કરતાં વધુ તીવ્ર હોય છે. ઘણા લોકોને તેમાં કેળા અને પાઈનેપલની આછી સુગંધ પણ લાગે છે.
- ગર: તેનો ગર નરમ અને રસદાર હોય છે, જે પાકેલા નાસપતી જેવો લાગે છે.
- બીજ: તેની અંદર ઘણાં આછા બદામી રંગના બીજ હોય છે, જે વચ્ચેના ભાગમાં તંતુમય જાળીમાં ગોઠવાયેલા હોય છે.
કેનેરી તરબૂચનો ઉપયોગ:
- તેને સીધું કાપીને ખાઈ શકાય છે.
- ફ્રૂટ સલાડમાં તેનો ઉપયોગ થાય છે.
- તેનો જ્યુસ પણ બનાવી શકાય છે.
- કેટલાક લોકો તેને મીઠાશ માટે ડેઝર્ટમાં પણ ઉમેરે છે.
કેનેરી તરબૂચ સ્વાદિષ્ટ હોવાની સાથે સાથે પોષક તત્વોથી પણ ભરપૂર હોય છે. તેમાં વિટામિન સી, વિટામિન એ અને પોટેશિયમ જેવા તત્વો સારા પ્રમાણમાં હોય છે.
કેનેરી તરબૂચની કેટલીક ખાસિયતો:
- કેનેરી તરબૂચની કેટલીક ખાસિયતો નીચે મુજબ છે:
- બાહ્ય દેખાવ:
- તેજસ્વી પીળા રંગની છાલ ધરાવે છે, જે કેનેરી પક્ષીના રંગ જેવી હોય છે.
- તે મોટું અને લંબગોળ આકારનું હોય છે, જે ક્યારેક રગ્બી બોલ જેવું લાગે છે.
- તેની છાલ થોડી મીણ જેવી અને ચળકતી હોય છે.
- કેટલીકવાર તેની સપાટી પર આછા ભૂરા રંગના ડાઘ પણ જોવા મળે છે.
- આંતરિક ભાગ:
- અંદરનો ગર આછા લીલાથી સફેદ રંગનો હોય છે.
- તેનો ગર નરમ, રસદાર અને પાકેલા નાસપતી જેવો હોય છે.
- મધ્યમાં ઘણા નાના, આછા બદામી રંગના બીજ હોય છે, જે તંતુમય જાળીમાં ગોઠવાયેલા હોય છે.
- સ્વાદ અને સુગંધ:
- તેનો સ્વાદ મધુર હોય છે, પરંતુ હનીડ્યૂ તરબૂચ કરતાં થોડો વધુ તીવ્ર અને તીખો હોય છે.
- તેમાં કેળા અને પાઈનેપલની આછી સુગંધ આવી શકે છે.
- અન્ય લાક્ષણિકતાઓ:
- તેને શિયાળુ તરબૂચ પણ કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તેની છાલ જાડી હોવાથી તે લાંબા સમય સુધી સંગ્રહિત કરી શકાય છે.
- તેમાં લગભગ 90% પાણી હોય છે, જે શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખવામાં મદદ કરે છે.
- તેમાં વિટામિન સી અને વિટામિન એ જેવા પોષક તત્વો સારા પ્રમાણમાં હોય છે.
- તેમાં ફાઈબર પણ હોય છે, જે પાચન માટે ઉપયોગી છે.
- તેમાં પોટેશિયમ પણ હોય છે, જે બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદરૂપ છે.
- તેમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સ હોય છે, જે શરીરને ફ્રી રેડિકલ્સથી બચાવે છે.
કેનેરી તરબૂચનો ઉપયોગ:
- કેનેરી તરબૂચનો ઉપયોગ વિવિધ રીતે કરી શકાય છે, તેના મધુર સ્વાદ અને રસદાર ગરને કારણે તે એક સ્વાદિષ્ટ અને તાજગી આપનારો ફળ છે. તેના કેટલાક મુખ્ય ઉપયોગો નીચે મુજબ છે:
- સીધું ખાવું:
- કેનેરી તરબૂચને ધોઈને વચ્ચેથી કાપી લો.
- ચમચીની મદદથી બીજવાળો ભાગ કાઢી લો.
- બાકીના ગરને ટુકડાઓમાં કાપીને સીધું ખાઈ શકાય છે. તે ગરમીમાં ખૂબ જ તાજગી આપે છે.
- ફ્રૂટ સલાડ:
- અન્ય ફળો જેવા કે તડબૂચ, પેશન ફ્રૂટ, દ્રાક્ષ, કેળા અને સફરજન સાથે કેનેરી તરબૂચના ટુકડા મિક્સ કરીને સ્વાદિષ્ટ ફ્રૂટ સલાડ બનાવી શકાય છે.
- જ્યુસ અને પીણાં:
- કેનેરી તરબૂચના ટુકડાને મિક્સરમાં નાખીને બ્લેન્ડ કરો.
- જરૂર મુજબ થોડું પાણી અને ખાંડ ઉમેરી શકાય છે.
- ગાળીને તાજો અને ઠંડો જ્યુસ પી શકાય છે. તે ઉનાળા માટે એક ઉત્તમ પીણું છે.
- ડેઝર્ટ અને મીઠાઈઓ:
- કેનેરી તરબૂચના નાના બોલ્સ બનાવીને તેને આઈસ્ક્રીમ અથવા યોગર્ટ સાથે સર્વ કરી શકાય છે.
- તેનો ઉપયોગ જેલી અને પુડિંગમાં પણ સ્વાદ અને તાજગી ઉમેરવા માટે થાય છે.
- કેટલાક લોકો તેને અન્ય મીઠાઈઓમાં પણ ઉમેરે છે.
- સોસ અને ચટણી:
- કેનેરી તરબૂચનો ઉપયોગ મીઠી અને તીખી ચટણી બનાવવા માટે થઈ શકે છે, જે સલાડ અથવા માંસની વાનગીઓ સાથે સારી લાગે છે.
- ગાર્નિશિંગ:
- તેના સુંદર પીળા રંગ અને આછા લીલા ગરને કારણે તેનો ઉપયોગ વાનગીઓને સજાવવા માટે પણ થઈ શકે છે.
- અન્ય ઉપયોગો:
- કેટલાક દેશોમાં તેના બીજને સૂકવીને નાસ્તા તરીકે પણ ખાવામાં આવે છે.
કેનેરી તરબૂચના ફાયદા:
કેનેરી તરબૂચ સ્વાદિષ્ટ હોવાની સાથે સાથે સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ઘણા ફાયદાઓ ધરાવે છે:
- હાઇડ્રેશન: તેમાં લગભગ 90% પાણી હોય છે, જે શરીરને ડિહાઇડ્રેટ થતું અટકાવે છે અને તાજગીનો અનુભવ કરાવે છે.
- પાચન સુધારે: તેમાં ફાઈબરની સારી માત્રા હોય છે, જે પાચનક્રિયાને સુધારવામાં અને કબજિયાતને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે: તે વિટામિન સીનો સારો સ્ત્રોત છે, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે અને શરીરને ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
- આંખો માટે ફાયદાકારક: તેમાં વિટામિન એ પણ હોય છે, જે આંખોના સ્વાસ્થ્ય માટે અને સારી દ્રષ્ટિ માટે જરૂરી છે.
- એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સથી ભરપૂર: તેમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સ હોય છે, જે શરીરને ફ્રી રેડિકલ્સથી થતા નુકસાનથી બચાવે છે અને કોષોને સ્વસ્થ રાખે છે.
- ઓછી કેલરી: તે ઓછી કેલરીવાળું ફળ હોવાથી વજન નિયંત્રિત રાખવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
- પોટેશિયમનો સ્ત્રોત: તેમાં પોટેશિયમ હોય છે, જે બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
- ત્વચા માટે સારું: વિટામિન સી અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સ ત્વચાને સ્વસ્થ અને ચમકદાર બનાવવામાં મદદ કરે છે.
- સોજા ઘટાડે: તેમાં રહેલા કેટલાક તત્વો શરીરમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
કેનેરી તરબૂચની ખેતી?
કેનેરી તરબૂચની ખેતી માટે ગરમ અને લાંબો ઉનાળો જરૂરી છે, કારણ કે તેને પાકવા માટે 80-90 દિવસનો સમય લાગે છે. તેની ખેતી માટે નીચેની બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી જરૂરી છે:
આબોહવા અને જમીન:
- કેનેરી તરબૂચને ગરમ અને સૂકી આબોહવા માફક આવે છે.
- તેને ભરપૂર સૂર્યપ્રકાશની જરૂર હોય છે.
- સારી નિતારવાળી, ફળદ્રુપ અને રેતાળ લોમ જમીન આદર્શ છે.
- જમીનનું pH સ્તર 6.0 થી 6.8 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ.
વાવણીનો સમય:
- જ્યારે ઠંડીનું જોખમ ટળી જાય અને જમીન ગરમ થઈ જાય ત્યારે તેની વાવણી કરવી જોઈએ, જે સામાન્ય રીતે વસંતના અંતમાં અથવા ઉનાળાની શરૂઆતમાં હોય છે.
- ઠંડા પ્રદેશોમાં બીજને ઘરની અંદર રોપીને છોડ તૈયાર કરી શકાય છે અને પછી તેને બહાર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરી શકાય છે.
વાવણીની રીત:
- બીજને જમીનમાં 1/2 ઇંચ ઊંડે રોપવા જોઈએ.
- બે છોડ વચ્ચે લગભગ 2-3 ફૂટનું અને બે હારમાળા વચ્ચે 5-6 ફૂટનું અંતર રાખવું જોઈએ.
- જો સીધા જમીનમાં વાવણી કરતા હોવ તો એક જગ્યાએ 3-5 બીજ રોપો અને અંકુરણ થયા પછી સૌથી મજબૂત છોડને રાખો.
પાણી અને ખાતર:
- વાવણી પછી તરત જ અને છોડ વિકાસ પામે ત્યાં સુધી નિયમિત પાણી આપવું જરૂરી છે.
- જ્યારે ફળ બેસવાનું શરૂ થાય ત્યારે પાણીની માત્રા વધારી દેવી જોઈએ.
- ફળ પાકવાની શરૂઆત થાય ત્યારે પાણી ઓછું કરી દેવું જોઈએ, જેથી ફળનો સ્વાદ વધુ મીઠો બને.
- જમીનની ફળદ્રુપતા વધારવા માટે વાવણી પહેલાં અને છોડના વિકાસ દરમિયાન છાણિયું ખાતર અથવા અન્ય કાર્બનિક ખાતર ઉમેરી શકાય છે.
સૂર્યપ્રકાશ:
- કેનેરી તરબૂચને દરરોજ ઓછામાં ઓછા 6-8 કલાક સીધો સૂર્યપ્રકાશ મળવો જોઈએ.
ટેકો (જરૂરી નથી પણ ફાયદાકારક):
- જોકે કેનેરી તરબૂચના વેલા જમીન પર ફેલાય છે, પરંતુ જો તેને ટેકો આપવામાં આવે તો ફળ જમીનના સંપર્કમાં આવવાથી બચી શકે છે અને સારો વિકાસ કરી શકે છે.
લણણી:
- કેનેરી તરબૂચ પાકવા માટે લગભગ 80-90 દિવસ લે છે.
- પાકેલા ફળની છાલ તેજસ્વી પીળી થઈ જાય છે અને તેને હળવેથી દબાવવાથી થોડો નરમ લાગે છે.
- ફળની નજીકની વેલો સુકાવા લાગે છે અને ફળમાંથી સુગંધ આવવા લાગે છે.
- પાકેલા ફળને વેલાથી સરળતાથી અલગ કરી શકાય છે.
જીવાતો અને રોગો:
- કેનેરી તરબૂચમાં પણ અન્ય તરબૂચની જેમ જીવાતો અને રોગો લાગી શકે છે, જેના નિયંત્રણ માટે યોગ્ય પગલાં લેવા જરૂરી છે.